Month: July 2013

Αναδημοσίευση από Έρεβος:

Όταν προσπαθούμε να διαβάσουμε την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούμε, συνειδητοποιούμε πως βοηθάμε την ανάπτυξη βαθιών μετασχηματισμών, αν κοιτάξουμε τη διαχείριση της οικονομικής και πολιτικής δύναμης. Τέτοιες αλλαγές αντικατοπτρίζονται και στο κοινωνικό επίπεδο. Είναι απαραίτητο να αντιπαρατεθούμε με τους τωρινούς μετασχηματισμούς και να τους λάβουμε υπόψιν μας  στην ανάλυση μας και την επιθετική μας προοπτική.

Το κεφάλαιο δε βρίσκεται σε «κρίση», απλά οι οικονομικές επιλογές των κρατών δημιούργησαν κάποιες δυσκολίες στον παραδοσιακό τρόπο διαχείρισης της αγοράς και είχαν ως αποτέλεσμα, σε γενικές γραμμές, τη χειροτέρευση των συνθηκών ζωής των πολιτών-καταναλωτών. Οι αντιθέσεις που ανέπτυξε το κεφάλαιο, έχουν συνεισφέρει  στον καθορισμό ζωνών και περιστατικών σύγκρουσης, λίγο-πολύ βίαιων και με μικρή ή μεγάλη χρονική διάρκεια, μεταξύ των φρουρών της εξουσίας και των θεσμών της και εκείνων των κομματιών της κοινωνίας, που βαρέθηκαν να είναι αποκλεισμένα από τις ανέσεις, που οι κοινωνίες της ψεύτικης καλοζωίας και της κατανάλωσης επέτρεπαν. Κοιτάζοντας αυτήν την κατάσταση, είναι φυσικό να αναρωτιόμαστε τι να κάνουμε. Το να είμαστε «στο εδώ και στο τώρα» είναι στην πραγματικότητα στη βάση της επιθυμίας μας, για μια βίαιη ρήξη με όλα τα αξιακά συστήματα, με το κεφάλαιο και τις διάφορες εκδοχές του. Μέσα σε τέτοιες καταστάσεις και μέσα στον καθορισμό των προοπτικών, που θα μπορούσαν να μας φέρουν σε αβέβαια και ανεξερεύνητα μονοπάτια εξέγερσης, θεωρούμε πως είναι απαραίτητο να αποφύγουμε να δούμε την πραγματικότητα μέσω εύκολων ενθουσιασμών, καθώς διατρέχουμε τον κίνδυνο να βλέπουμε παντού εξεγέρσεις, συνένοχους σε κάθε καταληψία και επαναστατικά υποκείμενα σε κάθε εκμεταλλευόμενο. Ταυτόχρονα, πιστεύουμε πως είναι εξίσου επικίνδυνο το να μείνουμε κολλημένοι σε έναν πεσιμιστικό ρεαλισμό, καθώς διατρέχουμε τον κίνδυνο να παραλύσουμε, ενώ ο χρόνος περνάει, ή να μετατραπούμε σε μονίμως αναμένοντες, παγιδευμένοι σε μια ντετερμινιστική λογική. Αυτό που θεωρούμε βασικό είναι να έχουμε μια οπτική διαυγούς παρατήρησης, που θα μας επιτρέπει να αντιληφθούμε τους τωρινούς μετασχηματισμούς, ταυτοποιώντας τις πτυχές εκείνες, στις οποίες ο εχθρός είναι ευάλωτος, ώστε να σχεδιάσουμε καλύτερα το πώς και πού πρέπει να επιτεθούμε.

Όντες σε μια πνευματική και υλική συνθήκη, που κυριαρχείται από την επείγουσα ανάγκη του να «είμαστε εδώ» (και όχι να «είμαστε»), πράγμα που αποτελεί τον ορισμό του δικού μας ρόλου μέσα στις διάχυτες συγκρούσεις, κινδυνεύουμε να παραβλέψουμε το σημαντικότερο: την αναγκαιότητα του να έχουμε ως αφετηρία τους εαυτούς μας, τις δικές μας αναρχικές αντιλήψεις και προοπτικές. Έτσι, κατά τη διάρκεια μιας αυθόρμητης εξέγερσης, το πρόβλημα των αναρχικών δεν είναι να βρουν ένα ρόλο μέσα στους διάφορους άλλους ρόλους ή το να βρουν έναν τρόπο να γίνουν αποδεκτοί από τους άλλους, το να είναι συγκαταβατικοί, το να κρύψουμε τις πραγματικές μας επιθυμίες απλά για να συνάψουμε συμμαχίες. Θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο να διαλέγουμε συνθήκες επίθεσης, που καθυστερούν την επιστροφή στην κανονικότητα, πειραματιζόμενοι με ενέργειες που ανήκουν σε μας και να βρίσκουμε στόχους, που ο αυθορμητισμός από μόνος του δε μπορεί να βρει. Κάθε εξεγερσιακή υπόθεση είναι απρόβλεπτη και ανεξάρτητη από μας, αλλά ως αναρχικοί, σε μια προοπτική διαρκούς σύγκρουσης και σχεδιασμού εξεγερτικών πλάνων, μπορούμε σίγουρα να συνεισφέρουμε σημαντικά σε ό,τι διαδραματίζεται.

Ο προβληματισμός μας θα έπρεπε να είναι, όχι τόσο το πώς θα συσχετιστούμε με τις πιθανότητες εξέγερσης στους δρόμους και τους τοπικούς ή συγκεκριμένους αγώνες, που θα μπορούσαν να ριζοσπαστικοποιηθούν και να επεκταθούν, αλλά περισσότερο το πώς θα συνεχίσουμε να δρούμε και να επιτιθόμαστε, τόσο σε μια πρακτική, όσο και σε μια θεωρητική διάσταση, υπό το φως των τωρινών μετασχηματισμών που συντελούνται στην κοινωνία και στους μηχανισμούς της κυριαρχίας.

Η ανάλυση των πρακτικών και των μονοπατιών του αγώνα σε σχέση με το στόχο, είναι ένα βασικό βήμα σε μια κουβέντα, που στοχεύει στην εξατομίκευση των ορίων και των πρακτικών της θεωρίας και της πρακτικής της κοινωνικής ανατροπής. Για να μπορούν να γίνουν καλύτερα αντιληπτά τα ερωτήματα και οι προτάσεις που σκοπεύουμε να βάλουμε στο τραπέζι, θα θέλαμε να αναπτύξουμε μερικά επιχειρήματα στους συντρόφους μας.

Πιστεύουμε πως ένα θέμα, με το οποίο πρέπει να ασχοληθούμε άμεσα, είναι η επικοινωνία μεταξύ συντρόφων. Το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί σε δύο επίπεδα, εκείνο των τρόπων με τους οποίους αποφασίζουμε να επικοινωνήσουμε και εκείνο των εργαλείων που διαλέγουμε κάθε φορά. Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στη χρήση του internet και στη σχέση μας με αυτό. Η χρήση από μέρους μας αυτών των εργαλείων, ακόμα και εντός πλαισίων, είναι κάτι δεδομένο, όμως αυτός σίγουρα δεν είναι ένας παράγοντας που να μας κάνει να τα θεωρούμε χρήσιμα στην περίπτωση μιας εξέγερσης ή στον καθορισμό της οπτικής μας στα πράγματα ή, ακόμα περισσότερο, κάτι που μπορούμε να ξεφορτωθούμε όπως και όποτε θέλουμε.

Τα συστήματα εικονικής επικοινωνίας γνώρισαν τεράστια ανάπτυξη εντός της κοινωνίας στην οποία ζούμε, μέσα στα τελευταία είκοσι χρόνια και αυτή συνεχίζεται κάθε μέρα, τόσο στην πραγματικότητα, όσο και στα σχεσιακά συστήματα μεταξύ των ανθρώπων. Δε μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι αυτά τα συστήματα μπαίνουν σιγά-σιγά στις ζωές μας, καθορίζοντας αναπόφευκτα τον τρόπο που συσχετιζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους, το περιβάλλον γύρω μας και τα ίδια τα μέσα επικοινωνίας. Όλα αυτά συνέβησαν, παρόλο που γνωρίζουμε πως η εικονική μη-πραγματικότητα εξυπηρετεί την εξουσία και τη δύναμή της.

Την τελευταία δεκαετία, οι παραδοσιακοί τρόποι μέσω των οποίων κυκλοφορούσαν οι ιδέες μας, όπως οι εφημερίδες, οι μπροσούρες, τα τρικάκια, οι αφίσες και τα βιβλία έχουν μειωθεί σημαντικά και η εξάπλωση των ιδεών έχει ανατεθεί σχεδόν εξολοκλήρου στο εικονικό σύμπαν. Σήμερα, όσο ποτέ, είναι υψίστης σημασίας το να επιστρέψουμε και να ξεσκονίσουμε τους παλιούς τρόπους συνάντησης και επικοινωνίας μεταξύ συντρόφων και να πειραματιστούμε με καινούριους, που θα είναι αποκλειστικά δικοί μας και όχι του εχθρού. Να επιστρέψουμε στις συναντήσεις μεταξύ μας και να βρίσκουμε χρόνο να το κάνουμε αυτό, κάτι που είναι όλο και πιο δύσκολο δεδομένων των καθημερινών ρυθμών που επιβάλλονται από το σύγχρονο τρόπο ζωής, ρυθμούς που λίγο-πολύ έχουμε συνειδητά αποκτήσει κι εμείς.

Είναι σύνηθες να ακούμε κάποιον να επιχειρηματολογεί υπέρ της χρήσης των εργαλείων του υπολογιστή σε κάποιες περιπτώσεις, άλλα βλέποντας τους εαυτούς μας να χρησιμοποιούν καθημερινά το internet, ιδιαίτερα για την ανταλλαγή πληροφοριών και ιδεών, αντιλαμβανόμαστε πόσο αρνητικά έχει αυτό καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούμε σχέσεις. Η αντίληψη της καλής χρήσης της εικονικής πραγματικότητας με μια επαναστατική προοπτική δε μας πείθει, αντίθετα νομίζουμε πως σε μια τέτοια πιθανότητα ελοχεύει ο κίνδυνος να διαλέξουμε μονοπάτια, τα οποία δεν είναι καθόλου ασφαλή, δεδομένου του γεγονότος ότι αυτά είναι λειτουργικά για το κεφάλαιο και τη διαχείριση τις εξουσίας. Η μηχανοργάνωση και η τεχνολογική ανάπτυξη θα πρέπει, πιθανώς, να είναι στόχοι επίθεσης.

Σαμποτάζ στην παραγωγή

 Η μηχανή του κεφαλαίου τρέφεται από τις δομές εξουσίας (γραφειοκρατίες και θεσμούς), από τους μηχανισμούς καταστολής και ελέγχου (φυλακές, δικαστήρια, στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις, συστήματα παρακολούθησης), την εργασία, τη συναίνεση, την παραγωγή. Επομένως, η ριζοσπαστική κριτική και η προοπτική επίθεσης οφείλουν να αναπτυχθούν σε πολλά επίπεδα, τόσο μέσω της θεωρίας, όσο και μέσω της πράξης. Συγκεκριμένα, το σύστημα της παραγωγής και της κατανάλωσης είναι αυτό που δένει τις ατομικότητες με το κεφάλαιο και τις διάφορες μορφές του. Η δημιουργία ψεύτικων αναγκών καθορίζει την υποταγή, λίγο-πολύ συνειδητή, στην εκμετάλλευση της εργασίας, στη λογική της οικονομικής αποικιοκρατίας. Η παραγωγή ενέργειας, το βιομηχανικό σύμπλεγμα, τα διάσπαρτα εργοστάσια και η κυκλοφορία των εμπορευμάτων είναι η λειτουργική βάση αυτού του κόσμου.

Και είναι αυτή ακριβώς η κατεύθυνση, προς την οποία πρέπει να δράσουμε, χωρίς να περιμένουμε αυτόν τον τοίχο εμπορευματοποίησης, ο οποίος εισβάλλει σε κάθε πόρο της ύπαρξής μας, να καταρρεύσει πάνω μας, ενώ εμείς ξύνουμε την επιφάνεια και όχι τη βάση του, θάβοντας κάθε μελλοντική δυνατότητα επίθεσης. Η απόκτηση, η ανταλλαγή και η διάδοση πληροφοριών, θεωρητικών και πρακτικών, με σκοπό την ανάκτηση και τη χρήση εργαλείων και γνώσης, είναι μια από εκείνες τις πτυχές, που θεωρούμε υψίστης σημασίας να συζητήσουμε και να αναπτύξουμε.

Μπορούμε να αναρωτιόμαστε πώς να δράσουμε και πώς να επιτεθούμε, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να αναρωτηθούμε εναντίον ποιου πρέπει να δράσουμε και ποιους στόχους να λάβουμε υπόψιν μας, επικεντρώνοντας περισσότερο στο κίνητρο παρά στον αυτοπεριορισμό μας σε μια λογική απάντηση. Αυτό που μας περιβάλλει είναι γεμάτο από μέρη όπου το κεφάλαιο πολλαπλασιάζεται. Μέρη που γεννήθηκαν ή μετασχηματίστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Μπορούμε να δώσουμε σύντομα ένα παράδειγμα, μέσα από το οποίο μπορούμε εύκολα να τονίσουμε τις αλλαγές, στις οποίες αναφερόμαστε. Ας σκεφτούμε τη διαφορά μεταξύ των έγγραφων αρχείων και των βάσεων δεδομένων.

Στο παρελθόν, το κάψιμο των εγγράφων ενός ληξιαρχείου, ενός γραφείου, μιας μεγάλης βιομηχανικής μονάδας, θεωρούνταν μια χειροπιαστή καταστροφική πράξη. Σήμερα όχι. Η πληροφορία γενικά και η πληροφορία ενός αρχείου διατηρούνται σε βάσεις δεδομένων, σε μικροσκοπικές ηλεκτρονικές συσκευές και κυκλοφορούν σε χιλιάδες χιλιόμετρα καλωδίων και συρμάτων. Δεν είναι απαραίτητο να το λάβουμε αυτό υπόψιν μας; Δεν είναι προφανές πως οι αλλαγές που έχει κάνει ο εχθρός είναι ριζοσπαστικές και δε μπορούν να αγνοηθούν και πως γι’ αυτό είναι απαραίτητο να τις γνωρίσουμε καλύτερα και σε βάθος; Εδώ δε θέλουμε να κάνουμε μια λίστα του τι θα ήταν πιθανός στόχος επίθεσης, προτιμούμε να αφήσουμε αυτά τα ζητήματα στη φαντασία της έρευνας και στη δημιουργικότητα της εξεγερσιακής οπτικής του καθένα από εμάς.

Ένα άλλο σημείο που θα μας ενδιέφερε να συζητήσουμε συνοπτικά, είναι η διεθνής διάσταση που πρέπει να αποκτήσει ή στην οποία πρέπει να επιστρέψει η εξεγερσιακή προοπτική. Περιπτώσεις σαν και αυτή, μας επιτρέπουν να συναντηθούμε, να κουβεντιάσουμε και να αντιπαρατεθούμε με συντρόφους από άλλα μέρη του κόσμου και χρειάζεται να ορίσουμε ένα σημείο έναρξης της εκβάθυνσης των μελλοντικών μας σχέσεων. Όμως, η πιθανότητα σφυρηλάτησης τέτοιων σχέσεων σε ατομική βάση ή μεταξύ πραγματικοτήτων διαφορετικών περιοχών δεν πρέπει να είναι ο τελικός σκοπός, αλλά μια αφορμή και πτυχή εντός αυτής της διεθνούς διάστασης, την οποία επιθυμούμε. Το να έχουμε σχέσεις με συντρόφους που ζουν αλλού δεν είναι αρκετό, πρέπει ο καθένας από εμάς να έχει μια οπτική για τη δράση, που ξεπερνά τα σύνορα των χωρών. Για να εξηγήσουμε αυτό που λέμε καλύτερα, ας πάρουμε το παράδειγμα αυτών που συνέβησαν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, την εξέγερση του Δεκέμβρη, τις χιλιάδες επιθέσεις που εξαπλώθηκαν σε όλην της την έκταση, τις συνεχόμενες συγκρούσεις με τους μπάτσους αλλά και τις επιθέσεις σε σύμβολα και δομές εξουσίας, τις απαλλοτριώσεις στα super market και τις πολλές άλλες δράσεις, που ζέσταναν την καρδιά μας και έβαλαν φωτιά στην ψυχή μας. Φωτιές, όμως, που σπάνια ξεχύθηκαν από τις ψυχές μας για να εδραιώσουν μια χειροπιαστή διάσταση.

Οι λόγοι που δεν έγινε αυτό μπορεί να διαφέρουν. Έλλειψη επαφών; Μια πραγματικότητα πολύ μακριά από τη δική μας; Εσωτερικές ιδιαιτερότητες που είναι δύσκολο να αποκωδικοποιήσουμε; Σποραδικές ειδήσεις που συνήθως συνδέονται με πηγές του καθεστώτος; Προφανώς, όλοι αυτοί οι λόγοι συνέβαλλαν σε αυτήν την περίπτωση. Αλλά ο σημαντικότερος λόγος, ο πιο καθοριστικός, ήταν το ότι δεν ήμασταν, ούτε είμαστε, προετοιμασμένοι και γι’ αυτό, δε μπορέσαμε να αδράξουμε την ευκαιρία. Το να καταφέρναμε να εξάγουμε τη μόνιμη σύγκρουση πέρα από τα ελληνικά σύνορα, το να ήμασταν ικανοί να καταλάβουμε τις αντιθέσεις που το κεφάλαιο αναπτύσσει σε κάποιο άλλο μέρος, το να μπορούσαμε να αντεπιτεθούμε έχοντας στη διάθεση μας εργαλεία προετοιμασμένα από πριν, είναι πράγματα που θα μπορούσαν να είχαν κάνει τη διαφορά.

Είναι μέσω του στοχασμού αυτής της χαμένης ευκαιρίας και πολλών άλλων, που μπορούμε να καταλάβουμε πόσο σημαντικό είναι να έχουμε τη δυνατότητα να βλέπουμε πέρα από τα λίγα πράγματα, που είναι μπροστά στα μάτια μας και να είμαστε έτοιμοι, προετοιμασμένοι. Λόγω της επιτακτικότητας της επιθυμίας μας να είμαστε εκεί, του ενθουσιασμού της συμμετοχής στην εξάπλωση της αγανάκτησης, κινδυνεύουμε να χάσουμε τους εαυτούς μας μεταξύ των προκλήσεων του κεφαλαίου και αγώνων που δεν είναι δικοί μας. Δεν υπάρχει κανένας κόσμος να σώσουμε, ούτε συνειδήσεις να κατακτήσουμε, ούτε θεωρίες να διαδώσουμε.

Παρόλο που η δημιουργικότητα, που κάποιες φορές καθορίζει και το απρόβλεπτο, είναι βασική, οι προοπτικές και οι στόχοι δεν πρέπει να βγαίνουν από ένα μαγικό καπέλο, δε μπορούμε να απασχολούμε τους εαυτούς μας με μια εμμονική αναζήτηση ρόλων, με αριθμούς και καταμετρήσεις κεφαλιών. Είναι σημαντικό να εξερευνήσουμε νέα μονοπάτια επίθεσης, νέα μέσα, εργαλεία και τεχνικές όχι μόνο σε σχέση με τους στόχους, αλλά λαμβάνοντας υπόψιν και τις συνθήκες και τις δυνάμεις που διαθέτουμε.

Υπάρχουν άπειρες δυνατότητες παρέμβασης με σημαντικό και καταστροφικό τρόπο ενάντια στην πραγματικότητα που μας περιβάλλει και γι’ αυτό, θεωρούμε σημαντική την επέκταση και την πολυμορφία των πρακτικών μας, προσπαθώντας να τις κάνουμε να αναπαράγονται συνεχώς.

Ανωνύμου

Παλέρμο, 31 Οκτώβρη

Αναδημοσίευση από το έντυπο Μηδενιστική Πορεία:

Εισαγωγή

Η συζήτηση γύρω από το ζήτημα του επαναστατικού υποκειμένου, δηλαδή  του ποιον ή ποιους θεωρεί ο κάθε συζητητής ως φορέα της επαναστατικής αλλαγής, έχει έρθει στο προσκήνιο ξανά με φόντο την «κρίση». Δυστυχώς κοινός τόπος των αναλυτικών εργαλείων που πέφτουν στο τραπέζι είναι η προσκόλληση τους σε μαζικά υποκείμενα τα οποία βρισκόμενα εν υπνώσει πρέπει να αφυπνιστούν και να επαναστατήσουν. Επίσης, παρά τις επιμέρους διαφορές τους αυτά τα αναλυτικά εργαλεία αναπαράγουν την αντίληψη της ύπαρξης de facto επαναστατικών υποκειμένων Η επαναλήψεις θεωριών που χρονολογούνται στις απαρχές της αντικαπιταλιστικής ανάλυσης κουβαλούν μαζί τους και τις ψευδαισθήσεις τους. Πόσο δύσκολο είναι να διαλυθεί μία ψευδαίσθηση; Αν κρίνει κανείς από τοαγωνιώδες σθένος με το οποίο κομμάτια του αναρχικού «κινήματος» παραμένουν γαντζωμένα στα δικά τους ψευδαισθητικά οράματα -και εξαρτημένα από αυτά-η απάντηση μοιάζει αυτονόητη.

Η θεώρηση κατά την οποία, η «οικονομική κρίση» αποτελεί ευκαιρία για τη διάδοση του αναρχικού κοινωνικού σχεδίου, χρειάζεται ένα target group για να απευθυνθεί. Έτσι βγαίνει από το σεντούκι, το μαρξιστικό απολίθωμα της εργατικής τάξης ως περιούσιος λαός, οι κοινωνικές μάζες ως βασικοί και «μοιραίοι» φορείς της απελευθέρωσης αλλά και άλλα θολά φαντάσματα όπως ο «λαός» και οι «από κάτω». Έτσι, αυτό που αποκαλείται σήμερα «αναρχικός κινηματικός λόγος» ως περιεχόμενο (πρωτίστως) αλλά και με τη μορφή που καταλήγει να προσλαμβάνει καθώς επιχειρείται η χρήση του ως εργαλείο κοινωνικής απεύθυνσης, θα συνεχίζει να αντηχεί στο απόλυτο κενό όσο προσπαθεί να αφυπνίσει ένα φαντασιακό ακροατήριο.

Ακολουθώντας τον παραπάνω συλλογισμό ο ρεαλισμός, ως εργαλείο ανάλυσης του υπάρχοντος όπως αυτό πραγματικά είναι και εξελίσσεται, υποκαθίσταται συστηματικά από αναλυτικά εργαλεία που δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα και αποκαλύπτουν  τις μυωπικές προσκολλήσεις στη θεωρία και μάλιστα σε μερικές από τις πιο παρωχημένες εκδοχές της. Είναι τέτοια η έκταση της στρέβλωσης στην αντίληψη της πραγματικότητας, που –αναμενόμενα πια- οδηγεί στην παραγωγή πολιτικής σκέψης και στη διατύπωση κινηματικού λόγου με ολοένα και πιο θολή κατεύθυνση σχετικά με την καταστροφή του υπάρχοντος άλλα και στον ίδιο τον ορισμό του τελευταίου. Αντίθετα, όλο και πιο συχνά αναδύει μια υπόρρητη ροπή προς το μετασχηματισμό του υπάρχοντος επί το… αναρχικότερον. Δεδομένου λοιπόν ότι οποιαδήποτε πράξη στο σήμερα πρέπει να πατάει σε μια θεωρία του σήμερα, κρίνεται αναγκαία η αποδόμηση του αναλύσεων του χθες.

Προλεταριάτο και εργατική τάξη

Σημαίνουσα θέση σε όλες της κομμουνιστικές αναλύσεις απολαμβάνει η περίφημη εργατική τάξη. Είναι γεγονός ότι το καπιταλιστικό σύστημα διαρθρώνει ταξικά την κοινωνία του. Είναι όμως επίσης γεγονός ότι η δομή της καπιταλιστικής κοινωνίας έχει αλλάξει από το 19^ο αιώνα και ενώ η άντληση της υπεραξίας και η εκμετάλλευση της εργασίας παραμένει η βάση της καπιταλιστικής οικονομίας, οι δομές της κυριαρχίας  είναι εξαιρετικά πιο περίπλοκες και η εξουσία βασίζεται περισσότερο στη διαπλοκή των διάφορων ταυτοτήτων και ρόλων που έχουν τα «άτομα» στα πλαίσια της κοινωνίας (άρα και στο πεδίο της εργασίας). Οι αναλύσεις που θέλουν ως κεντρικό πολιτικό υποκείμενο την τάξη (ή εξίσου αφηρημένα σύνολα ατόμων, όπως ο «λαός» ή η «κοινωνία») αλλά ακόμα και οι προσεγγίσεις που ομαδοποιούν με βάση άλλα επιμέρους στοιχεία των ταυτοτήτων αυτού που προσδιορίζουν ως υποκείμενο (π.χ. το φύλο) είναι εξ ορισμού ακρωτηριασμένες. Πασχίζουν να εντοπίσουν μια μόνιμη συγκολλητική ουσία που να οδηγεί σε συλλογικοποίηση και στην προσπάθεια τους αυτή παραγνωρίζουν και ισοπεδώνουν βασικά συστατικά της μοναδικότητας κάθε ατόμου, επικεντρώνοντας την ανάλυση σε ένα ή σε μερικά μόνο εξ αυτών των συστατικών. Είναι επομένως αναλύσεις εγκλωβισμένες σε αγώνες κινηματικούς και ενδοσυστημικούς που,παρά τα όποια μεγαλόπνοα γενικά πολιτικά προτάγματα, αυτοπεριορίζονται (και συχνά εκφυλίζονται π.χ. αιτηματικοί αγώνες κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων) αφού αδυνατούν να λάβουν υπόψη τους την ολότητα των υποκειμένων. Ιεραρχούν αυθαίρετα τα επιμέρους χαρακτηριστικά και υποπίπτουν στο τεράστιο σφάλμα της a priori απόδοσης στο υποκείμενο τους ιδιοτήτων, που είτε δεν υφίστανται είτε, στην καλύτερη περίπτωση βρίσκονται σε βαθιά ύπνωση. Γι’ αυτό και αναλώνονται σε αξιολογήσεις οι οποίες έχουν ελάχιστη σχέση με την πραγματικότητα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο.

Οι ίδιες αναλύσεις δείχνουν να επιδιώκουν την αναγωγή της καταπίεσης και εκμετάλλευσης σε συγκολλητική ουσία μεταξύ των υποκειμένων που την υφίστανται. Με άλλα λόγια, θεωρούν ότι η καταπίεση από μόνη της αποτελεί ικανή συνθήκη όχι μόνο για τη συλλογικοποίηση, αλλά και την ενεργοποίηση εξεγερσιακών αντανακλαστικών. Τέτοιες προσεγγίσεις έχουν διαψευστεί και θα συνεχίσουν να διαψεύδονται, όσο θα βασίζονται στο μύθο της συλλογικής (ταξικής ή άλλου είδους) συνείδησης.

Ακόμα και αν μπορούσαμε  να βάλουμε την εργατική ταυτότητα αυθαίρετα πάνω από όλα, είμαστε πολύ μακριά από το στόχο μας. Είναι παραδεκτό πως η εργατική ταυτότητα είναι μια ταυτότητα μισθωτού σκλάβου. Επομένως είναι σχιζοφρενικό να αρνείσαι ένα ρόλο ως εξουσιαστικό και παράλληλα να τον προκρίνεις ως σημείο συγκρότησης συνείδησης.Η οικονομική εκμετάλλευση και η ιδία θέση στην παραγωγή δε μπορεί να αποτελέσει δεσμό μεταξύ των υποκειμένων καθώς υπάρχουν εκατοντάδες άλλες παράμετροι που διαχωρίζουν τα υποκείμενα, δημιουργούν σχέσεις ιεραρχίας και εκμετάλλευσης μεταξύ τους ή τα ενοποιούν πιο στιβαρά πάνω σε άλλες βάσεις. Μάλλον ακόμα και αν λειτουργεί ως δεσμός είναι ανεπαρκέστατος.Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την ελληνική εργατική τάξη είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που εκτός ότι έχουν μεταξύ τους τεράστιες διαφορές που δε μπορούμε να παραβλέπουμε για χάρη της ταξικής τους θέσης, φέρουν και αυτή όπως και το γηγενές εργατικό προλεταριάτο, δεκάδες ιδεολογήματα απολύτως εχθρικά με την αναρχική αντίληψη.

Επίσης η εργατική ταυτότητα, ακριβώς επειδή είναι εξουσιαστική ταυτότητα, εμπεριέχει μέσα της στοιχεία που δεν έχουν καμιά σχέση με την ελευθερία και που συνοπτικά ονομάζουμε ηθική της εργασίας. Ο σεβασμός στην ιεραρχία, η πειθαρχία, η ίδια η θέληση για εργασία, η αμιγώς υλιστική αντίληψη της ζωής ως αλληλουχία κάλυψης των σωματικών αναγκών κλπ. Επίσης η εργασία είναι μια διαδικασία άκρως αλλοτριωτική και τα παράγωγά της (οι εργάτες) είναι ακατάλληλα για την σφαιρική αντίληψη της Αναρχίας ειδικά όταν δεν αμφισβητούν την ίδια τους την κατάσταση.

Εδώ έγκειται το λάθος της ταξικής συνείδησης και περηφάνιας. Πρώτον η συνείδηση των εξεγερμένων ατόμων είναι αταξική, επομένως ακόμα και αν ενισχύει κανείς την ταξική συνείδηση τακτικά μέχρι την επανάσταση είναι αδύνατον να πείσεις το ίδιο άτομο στη συνέχεια να την αποβάλλει. Όσο για την περηφάνια, ίσως έχει να κάνει με το τι ορίζει κανείς ως περηφάνια. Πάντως για μια ελεύθερη συνείδηση το να είσαι υποζύγιο δεν συνοδεύεται με αισθήματα περηφάνιας.

Συνεχίζοντας το παραπάνω σκεπτικό, η ταξική εμμονή μπορεί να ειδωθεί ως ορθή μόνο αν οι υποστηρικτές της ονειρεύονται μεγα-κοινωνίες εργατών, δηλαδή μια αναρχίζουσα εκδοχή του μαρξιστικού εργατικού κράτους με την απουσία του τελευταίου. Δηλαδή μια ακόμα μαζική εξουσιαστική θέσμιση που επικεντρώνεται στην παραγωγή (έστω αυτοδιαχειριζόμενη) και βλέπει το άτομο ως οικονομική μονάδα. Σε αυτό το σημείο περιπλέκεται το ζήτημα καθώς μπαίνουν και οι παράμετροι του τεχνοβιομηχανικού συμπλέγματος αλλά για να μη μπερδέψουμε την κουβέντα σταματάμε εδώ για τώρα. Μπορούμε να πούμε προς το παρών πως οι μαρξιστές τουλάχιστον, αντιλαμβάνονται το παραπάνω παράδοξο γι’ αυτό και διατηρούν τον κρατικό μηχανισμό στη θεώρηση τους.

Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς την πλήρη μετατόπιση του αναρχικού λόγου περί εργασίας αφού απουσιάζει, σχεδόν συνολικά, το πρόταγμα της άρνησης εργασίας. Η άρνηση εργασίας παρουσιάζεται ως μια περιθωριακή λύση, ως καπρίτσιο ή ως συνώνυμη της παραβατικότητας. Η άρνηση της εργασίαςδεν έχει να κάνει απλά με το να αρνείται κάποιος να μπει στον κύκλο της αγοραπωλησίας της εργατικής δύναμης. Το άτομο είναι ολοκληρωμένη προσωπικότητα και δεν είναι η εργατική του δύναμη το μόνο που έχει όπως διατείνονται οι μαρξιστές. Η άρνηση εργασίας είναι άρνηση όλου του οικονομικού συστήματος. Είναι άρνηση του ρόλου του καταναλωτή, άρνηση της χρηματοκεντρικής αντίληψης της ζωής, είναι επανοικιοποίηση του χρόνου και του χώρου, άρνηση των εμπορευματικών σχέσεων, άρνηση γενικά όλων των σχέσεων του κεφαλαίου οι οποίες δεν περιορίζονται μόνο στο  ζεύγος αφεντικό/εργάτης. Είναι συνοπτικά η άρνηση της αντίληψης που θέλει τον άνθρωπο πρώτα εργάτη-καταναλωτή και μετά όλα τα άλλα.

Τέλος, η αλλαγή του υποκειμένου από «εργατική τάξη» στο πιο γενικό «προλεταριάτο», δεν απαντάει στα παραπάνω αλλά προσθέτει και άλλες προβληματικές, καθώς συσπειρώνει και υποκείμενα που είναι αποκλεισμένα από την παραγωγή και την εργασία ή που επειδή ακριβώς η αλλοτρίωση και η κατατεμάχιση της προσωπικότητας είναι πολύ συνολικότερη από την στείρα οικονομική ανάλυση, παρ’ όλο που είναι κομμάτι του προλεταριάτου η απλή οικονομική ανάλυση δε μας λέει από μόνη της τίποτα για αυτά (πχ. λούμπεν).

Η Κοινωνία ενάντια στο Άτομο

 Εκείνοι που κατανοούν ότι η παλαιάς κοπής ταξική ανάλυση αδυνατεί να περιγράψει τη σύγχρονη πραγματικότητα, αντικαθιστούν το εργατικό/προλεταριακό υποκείμενο με το κοινωνικό σώμα.

Κατά τη γνώμη μας, αυτό συμβαίνει για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή υπάρχει η ψυχολογική ανάγκη του επαναστατικού υποκειμένου ως εφαλτήριο. Δεύτερον, επειδή υπάρχει μια στρεβλή αντίληψη του τι εστί κοινωνία.

Η Αναρχία, αλλά και οποιαδήποτε άλλη θεώρηση, λαμβάνει υπόσταση όταν υπάρχουν υποκείμενα που φέρουν τις αντιλήψεις της και πράττουν ανάλογα. Αυτό είναι κάτι δεδομένο και δεν αμφισβητείται, αν δε θέλουμε να το ρίξουμε στον (ακραίο) ιδεαλισμό. Το πρόβλημα είναι ότι οι αναρχικοί διαχρονικά (με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις) προσδοκούσαν και απευθύνονταν σε μαζικά υποκείμενα. Αυτός ο «εθισμός», λοιπόν, φτάνει και στις μέρες μας, οδηγώντας στην αντικατάσταση ή εναλλαγή των επαναστατικών υποκειμένων με ακλόνητη πάντα σταθερά τη μάζα. Σε μια συγκυρία όπως η σημερινή, που εντείνονται οι μαζικές αυταπάτες απελευθέρωσης, λόγω της προαναφερθείσας ντετερμινιστικής θεώρησης σύμφωνα με την οποία η οικονομική εξαθλίωση των περισσότερων ανθρώπων θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην εξέγερση, οι περισσότεροι αναρχικοί σφιχταγκαλιάζουν τις μάζες ως τη μοναδική ελπίδα και ευκαιρία.

Να σημειώσουμε εδώ περιεκτικά πως πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και το ιδεολόγημα του ανθρωπισμού, από το οποίο δυστυχώς δε ξέφυγαν ούτε οι αναρχικοί ως γνήσια τέκνα του Διαφωτισμού. Μιλάμε για την φαντασιακή αντίληψη ότι όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη συγκροτούν μια κοινότητα. (ανθρωπότητα) τα μέλη της οποίας έχουν λίγο πολύ βασικές ομοιότητες και ανάγκες και άρα πρέπει να συνεργαστούν. Αυτή η στρεβλή αντίληψη αποκόπτει τους ανθρώπους από φυσικό τους περιβάλλον αφού θεωρούν πως αποτελούν κάτι ξεχωριστό και ανώτερο και ανάγει την ανθρώπινη ζωή σε αυταξία. Είναι επίσης η πηγή μια μεγάλης σειράς αλυσίδων για το άτομο που περιέχονται στην ανθρωπιστική Ηθική, στα Δικαιώματα του ανθρώπου, στην αναγκαστική ή φυσική αλληλεγγύη μεταξύ των ατόμων και ένα σωρό άλλους καταναγκασμούς που βρίσκονται στον πολιτισμικό πυρήνα των κοινωνιών τον οποίο θα δούμε παρακάτω.

Η δεύτερη και σημαντικότερη προβληματική σχετίζεται με τον ορισμό της κοινωνίας. Η συχνότερη ερμηνεία θεωρεί την κοινωνία ως απλά ένα σύνολο ανθρώπων που ζουν στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος. Πρόκειται για μια αφαιρετική και επιφανειακή προσέγγιση που αφενός, τσουβαλιάζει όλες τις ανθρώπινες ομαδοποιήσεις διαχρονικά ως κοινωνίες και αφετέρου, αφήνει εκτός περιεχομένου όλα εκείνα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ύπαρξη κοινωνιών όπως η εξουσία, η καταστροφή της φύσης, η αποατομίκευση και η μαζοποίηση των ανθρώπων, η δημιουργία νορμών συμπεριφοράς κ.α.

Η κοινωνία δεν είναι απλά η μάζα. Αν ήταν έτσι, θα ζούσαμε όπως τα κοπάδια των άλλων ζώων, όπου ούτε εκεί συχνά παρατηρούμε ανεξούσιες καταστάσεις. Για να υπάρξει κοινωνία, πρέπει τα μέλη της να δεθούν με διάφορους οικονομικούς, πνευματικούς, υλικούς, πολιτικούς δεσμούς, να σχηματίσουν, δηλαδή, πολιτισμό. Επομένως, δε γίνεται να αντιληφθούμε την κοινωνική μάζα ξεχωριστά. Εδώ θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει πως μια κοινωνική επανάσταση θα διαμορφώσει νέες πολιτισμικές συνθήκες και πως θα εγγυάται τον ατομικό αυτοκαθορισμό. Αυτή η αντίληψη είναι ανεδαφική. Οποιαδήποτε «νέα» κοινωνία είναι υποχρεωμένη να αναπτύξει κοινούς κώδικες συμπεριφοράς σε όλα τα επίπεδα, εάν θέλει να λειτουργήσει, επομένως, ο αυτοκαθορισμός πάει περίπατο καθώς ο πολιτισμός είναι συλλογικός και απρόσωπος. Ακόμα και σε εκείνες τις ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η Τέχνη, όπου η ατομικότητα παίζει κεντρικότατο και πασιφανή ρόλο ως δημιουργός, τα παράγωγα (έργα τέχνης) χρεώνονται αυθαίρετα σε όλο το κοινωνικό σύνολο. Επίσης, οι αλλαγές που προτείνονται από όλο το αντικαπιταλιστικό φάσμα είναι απλά εναλλακτικές ρυθμίσεις στο ζήτημα της παραγωγής και της οικονομίας εν γένει. Και δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά εφόσον μιλάμε για κοινωνία. Οποιαδήποτε αλλαγή πατάει στη μαζοποίηση των ατόμων και στη διατήρηση του πολιτισμικού εκτρώματος είναι μια ενδοσυστημική αλλαγή. Οποιαδήποτε κοινωνία είναι Εξουσία και οποιοσδήποτε συλλογικός πολιτισμός εντός κοινωνικού πλαισίου είναι αλυσίδα για το άτομο.

Να συμπληρώσουμε εδώ πως οι μαζικές κοινωνίες δεν υπήρχαν από καταβολής κόσμου ούτε είναι λογικά επακόλουθα της ανθρώπινης εξέλιξης, όπως υπονοεί η κυρίαρχη αντίληψη. Οι κοινωνίες πήραν τη θέση των κοινοτήτων με την εμφάνιση των εξουσιαστικών, συγκεντρωτικών και εκμεταλλευτικών λογικών τόσο στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων όσο και στη σχέση με τη φύση. Δεν υιοθετούμε εδώ τις θέσεις των πρωτογονιστών περί επιστροφής στις πρωτόγονες κοινότητες αλλά δε μπορούμε να μην αναφέρουμε την ιστορική ανακολουθία που παρατηρούμε. Αυτή η οπτική, εάν διερευνηθεί σε διαφορετικούς ιστορικούς χωροχρόνους, δείχνει ανάγλυφα πως η εξουσία και η εκμετάλλευση των πρώτων κοινωνιών διογκώθηκε και εξελίχτηκε ώσπου να φτάσουμε στις σημερινές τεχνοβιομηχανικές καπιταλιστικές κοινωνίες – τέρατα και τις μυρμηγκοφωλιές των πλέμπων που τις «επανδρώνουν».

Μια ατομικιστική, αναρχομηδενιστική οπτική

Οφείλουμε να αναρωτηθούμε, σήμερα περισσότερο από ποτέ, αν το ζητούμενό μας είναι η αναζήτηση συγκολλητικών ουσιών στο συλλογικό επίπεδο ή αν, αντίθετα, είναι χρησιμότερο να λειτουργήσουμε, σε συλλογιστικό και πρακτικό επίπεδο, διαλυτικά. Αν θα συνεχίσουμε να απευθυνόμαστε με διαλεκτική διάθεση σε στρεβλές ομαδοποιήσεις, προσδοκώντας να πείσουμε ότι η ταυτότητά τους είναι αυτή που εμείς περιγράφουμε και όχι αυτή που οι ίδιες αντιλαμβάνονται ως τέτοια (και αναμένοντας ίσως ότι θα βρούμε μέσα σε αυτές… «συμμάχους» και «συμπαραστάτες») ή αν θα αποδομήσουμε την κοινωνία και όλα τα επιμέρους υποσύνολά της «στα εξ ων συνετέθησαν». Φτάνουμε, λοιπόν, αναπόφευκτα στο γνωστό «τέλμα» που υποτίθεται ότι μας οδηγεί αυτή η ατομικιστική, αντικοινωνική ανάλυση. Ποιο είναι, λοιπόν, το σημερινό υποκείμενο αγώνα και ποιο το πλάνο για το αύριο, την Αναρχία.

Ξεκινώντας ανάποδα, εμείς θεωρούμεπως το δεύτερο ερώτημα είναι κενό νοήματος, από τη στιγμή που δε θεωρούμε την Αναρχία ένα μελλοντικό σχέδιο κοινωνικής συγκρότησης. Συγκεκριμένα, η Αναρχία είναι μια κατάσταση συνειδητότητας του σήμερα, η οποία σπρώχνει το άτομο να βιώσει την αναρχική κατάσταση επίσης στο σήμερα, διαρρηγνύοντας τις σχέσεις του με το υπάρχον και κηρύσσοντας τους τον πόλεμο. Κοντολογίς, η αναρχία σήμερα είναι ένας πόλεμος μεταξύ της Εξεγερμένης ατομικότητας, η οποία έχει αποκτήσει συνείδηση του εαυτού της και του κόσμου της εξουσίας και της κοινωνίας του. Δεν είναι, λοιπόν, για εμάς ένας μελλοντικός παράδεισος που τάζεται στη μάζα και παρηγορεί τους επαναστάτες, δεν είναι μια ακόμα χριστιανική αίρεση που χρειάζεται παπάδες, καλόγερους και πιστούς. Είναι ένας πόλεμος σε όλα τα επίπεδα (υλικό, πνευματικό) με όλα τα μέσα. Είναι κάπως «περίεργο» να σχεδιάζει κάποιος μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια μια μελλοντική ουτοπία την οποία είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι θα ζήσει για να δει, απαιτώντας μάλιστα να κάνουν όλοι το ίδιο, ενώ ταυτόχρονα δέχεται στο σήμερα να φυτοζωεί και κάθεται άπραγος όσο ο πολυεπίπεδος πόλεμος μαίνεται. Για εμάς το ζήτημα δεν είναι πως θα είναι ο κόσμος σε 5, 50, 100 χρόνια αλλά πως είναι τώρα και ποια είναι η θέση μας σε αυτόν ως σκεπτόμενα και δρώντα υποκείμενα. Ακόμα και αν σκεφτόμαστε το μέλλον, δεν το τοποθετούμε σε κουτάκια γιατί θεωρούμε την Αναρχία μια μέθοδο και όχι ένα πρόγραμμα.

Τώρα, σχετικά με το πρώτο σκέλος του ερωτήματος, αρνούμαστε κατηγορηματικά τα de facto επαναστατικά υποκείμενα. Είμαστε, όμως, πεπεισμένοι πως χωρίς την ατομική εξέγερση, τίποτα δεν έχει σημασία. Έγκειται στο ίδιο το άτομο να σπάσει τους δεσμούς με αυτόν τον κόσμο και να συγκροτήσει επαναστατική συνείδηση. Έγκειται στο ίδιο το άτομο να μπει στο διεξαγόμενο πόλεμο. Αυτή του η επιθυμία μπορεί, προφανώς, να συναντήσει συμμάχους, συντρόφους με τους οποίους το άτομο δημιουργεί ομάδες συγγένειας, ώστε να πολεμήσουν μαζί. Δεν είναι, όμως, οι φαντασιακοί ταξικοί ή κοινωνικοί δεσμοί που ενώνουν τους εξεγερμένους αλλά η κοινή συνείδηση, οι κοινές επιθυμίες και η κοινή θέληση για άνευ όρων ελευθερία και αξιοπρέπεια.

 Αντικοινωνικά στοιχεία

Αναδημοσίευση από το Indymedia:

Την Τετάρτη 3 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με τις  εξής θεματικές :

1. Βιβλιοπαρουσίαση του βιβλίου το Alfredo M. Bonanno \”Η Ένοπλη Χαρά\”,
2. Συνδρομή των μεταφραστικών δικτύων στη διαρκή αναρχική εξέγερση,
3. Ενημέρωση για την καταστολή στην Ιταλία,

Επίσης στη διάρκεια της εκδήλωσης υπήρχαν διαθέσιμα βιβλία από εκδοτικά εγχειρήματα.

Προλογος στο βιβλίο του Alfredo M. Bonanno \”Η Ένοπλη Χαρά\” από το Αναρχικό Στέκι Ναδίρ,

Τηλεφωνική παρέμβαση της Όλγας Οικονομιδού,

Κείμενο της Elisa Di Bernardo για την εκδήλωση,

Κείμενο του Giuseppe Lo Turco για την εκδήλωση,

Κείμενο του Stefano Gabrielo Fosco για την εκδήλωση,

Γράμμα του Alfredo Cospito στους Πυρήνες της Φωτιάς με αφορμή την εκδήλωση,

Συνεισφορά του Actforfreedomnow! στην εκδήλωση,

Συνεισφορά του 325 στο κάλεσμα του στεκιού Ναδίρ,

Για το νέο αναρχικό μεταφραστικό εκδοτικό εγχείρημα Έρεβος,

Μήνυμα του διαδικτυακού εγχειρήματος Parabellum για την εκδήλωση που πραγματοποιηθηκε στο Αναρχικό Στέκι Ναδίρ,

Μικρή συνεισφορά στην εκδήλωση του αναρχικού Στεκιού Ναδίρ απο το blog A-politiko.espivblogs.net

Μπροσούρα \”Καταστολή στη Ιταλία\” (Ιούλιος 2013),

Μεταφράσεις Αναρχικών Κειμένων, για τη διάχυση του επαναστατικού αναρχικού Λόγου και Πράξης απο το A-politiko.espivblogs.net, (Βόλος – Μάρτης 2013)

http://anarxiko-steki-nadir.org/