Σκανδαλώδεις σκέψεις – μερικές σημειώσεις για τον πολιτισμένο αναρχισμό

Κάθε τόσο, κυκλικά, ο συλλογικός ή κοινωνικός αναρχισμός γίνεται περιοριστικός για μερικούς αναρχικούς και ο αναρχικός ατομικισμός επιβεβαιώνει τον εαυτό του. Αυτό συνέβη στο τέλος του εικοστού αιώνα, όταν κάποιοι από τους μεγάλους αναρχικούς στοχαστές άρχισαν να αμφισβητούν μερικά από τα περισσότερο κομμουνιστικά δόγματα. Συμβαίνει για μια ακόμη φορά, και για μια ακόμη φορά βλέπουμε μερικούς από τους κοινωνικούς αναρχικούς να σπαρταρούν πανικόβλητοι, καθώς το βολικό τους όνειρο διαταράσσεται και συνειδητά ή ασυνείδητα ενισχύουν τον ασφυκτικό κλοιό του κράτους, καταδικάζοντας τα απείθαρχα αδέρφια τους, που φαίνεται να απειλούν τη συνέχιση αυτού που κάποιος σύντροφος έχει εύστοχα χαρακτηρίσει ως «πολιτισμένο αναρχισμό».

Πρόκειται για ένα φρικτό δημιούργημα, το δημιούργημα του πολιτισμένου αναρχισμού. Ένα γλοιώδες, δειλό, δεσποτικό τέρας με τα μάτια στο πίσω μέρος του κεφαλιού του, που προσπαθεί να είναι αυτό που ο αναρχισμός μάλλον δεν θα είναι ποτέ. Εύπεπτος για τις σύγχρονες καταναλωτικές μάζες.

Μια από τις μεγαλύτερες ποιότητες που επιδιώκουν όσοι προβαίνουν σε επιθέσεις είναι να ανακτήσουν τη γνώση του εαυτού τους και ο ένας του άλλου, να ανακτήσουν την προσωπική τους δύναμη, να ορίσουν ένα ριζικό και ουσιαστικό διάλειμμα από την Κοινωνία, με το ανυπόφορο κλουβί της για την κοινωνική νόρμα και την επακόλουθη απονέκρωση της ατομικής ευαισθησίας. Μερικές αναφορές από αυτή την τάση είναι ακραία λουλουδάτες και ποιητικές, και δεν είναι για όλα τα γούστα, αλλά διαβάζοντας μια δήλωση της Αναρχικής Ομοσπονδίας είναι ψυχοφθόρο. Είναι η υλιστική πορεία θανάτου της πολιτικής εναντίον της ζωής, της πατριαρχικής φωνής του «πολιτικού λόγου» εναντίον του άγριου επαναστατικού πνεύματος, της πολιτικής εναντίον μου.

Οι αγωνιστές επιδιώκουν να ανακτήσουν τη βούληση και να διαλύσουν το μη γνήσιο. Αυτό μπορεί να ξεκινήσει μόνο από την εμπειρία σου, όχι από την εμπειρία ή τα δόγματα των άλλων, αν και εμπλέκει τη σχέση σου με μερικούς συντρόφους μέσα στη \”μάζα\” ή την \”εργατική τάξη\”. Μέχρι να είναι ενεργό, στο δρόμο, υπάρχει λίγη πραγματική πάλη που βρίσκεται σε κάποιο αφηρημένο πλήθος ανθρώπων με τους οποίους δεν έχεις καμία σχέση. Μοιάζει απίστευτο να διαβάζεις τις σκέψεις εκείνων που αυτοαποκαλούνται σαν (τυπική-επίσημη) Αναρχική Ομοσπονδία, και ακόμα πιο άσκοπο να πρέπει να ασκείς κριτική σε αυτές. Είναι λίγο σαν να κάνεις κριτική στην παράσταση ενός κλόουν με τα κριτήρια που εφαρμόζονται σε ένα σοβαρό δράμα. Το θέμα για μένα εδώ είναι η ίδια άρνηση της ατομικότητας που επιβάλλει το κράτος – ένα κοπάδι από μοναδικά ανθρώπινα όντα μέσα σε μια λειτουργική ομάδα από παιδαγωγούς και δασκάλους που βρίσκουν το άτομο δυσκίνητο και επικίνδυνο, αλλά βολεύονται πάρα πολύ εύκολα σε ένα αφηρημένο ιδεολογικό κλουβί.

Αυτή η έλλειψη αυθεντικότητας και η κάπως αναχρονιστική πολιτική της \”επαναστατικής οργάνωσης\” τους σαν σύνολο, αντανακλάται στην οργή της Ομοσπονδίας για τον πυροβολισμό του Ιταλού πυρηνικού αφεντικού, Robert Adinolfi και της επιστολής βόμβας που απεστάλη στον αρχηγό της Ιταλικής εφορίας  Marco Cuccagna. Η Ομοσπονδία υποκριτικά χειρίστηκε τα γεγονότα σε σχέση με το τελευταίο, προκειμένου να εκπορνεύσει τη συγκεκριμένη ιδεολογία της, περιγράφοντας το αφεντικό του φορολογικού τμήματος ως «εργάτη». Αυτό, όχι μόνο είναι προσβλητικό για την νοημοσύνη του καθενός, που μπορεί να δει ξεκάθαρα ότι ο στόχος ήταν ένα από τα αφεντικά που ληστεύουν κάθε μέρα τους δύσκολα αποκτημένους μισθούς τους, αλλά είναι ανεξήγητο, γιατί προσποιούνται ότι «νοιάζονται» για τα βάσανα αυτών των στόχων και δηλώνουν κατηγορηματικά ότι και η εργατική τάξη νοιάζεται. Για να είμαι αληθινή με τον εαυτό μου, μπορώ να πω ότι δεν με νοιάζει καθόλου αν αυτός ο γραφειοκράτης ληστής δεχτεί επίθεση, τραυματιστεί, σκοτωθεί. Στην πραγματικότητα, είμαι χαρούμενη γι \’αυτό. Φαντάζομαι πολλοί άνθρωποι δεν θα ενδιαφέρονται επίσης και μπορεί ακόμη και να αισθάνονται κάποια ικανοποίηση και χαρά, ακούγοντας τα νέα.

Κάποιες βασικές ερωτήσεις στην Ομοσπονδία, που δεν απαιτούν πραγματικά απάντηση  Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι της \”εργατικής τάξης\” για τους οποίους μιλάτε; Πόσα άτομα που απαρτίζουν την \”εργατική τάξη\” γνωρίζετε προσωπικά; Πώς ξέρετε ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι διαφωνούν με τις επιθέσεις σε καπιταλιστικές υποδομές, σε αφεντικά και σε φοροεισπράκτορες; Τι σας δίνει το δικαίωμα να μιλάτε για οποιονδήποτε πέρα από τον εαυτό σας; τι λέτε για τους ανθρώπους της \”εργατικής τάξης\” που εξεγέρθηκαν στο Λονδίνο τον Αύγουστο του 2011 (και καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας); Ακόμα και το να κάνεις αυτές τις ερωτήσεις φαίνεται γελοίο, αλλά μια γρήγορη ματιά στο λόγο της Ομοσπονδίας φαίνεται να τις απαιτεί μιας και μοιάζουν τόσο σίγουροι για τον εαυτό τους.

Η νοοτροπία της Ομοσπονδίας / Libcom συνεχίζει με την ψυχομετρική αποτίμηση των δήθεν «τρομοκρατικών τακτικών». Δανείζονται άλλο ένα ανούσιο φάντασμα από τα εχθρικά μέσα ενημέρωσης και το κράτος – οι άμυαλοι, αυθαίρετοι, αναρχο-εξεγερσιακοί-«τρομοκράτες». Και πάλι, πόσα από αυτά τα άτομα γνωρίζει η Ομοσπονδία και πώς γνωρίζει ότι οι πράξεις αυτές δεν αποτελούν μέρος μιας πλούσιας και πιο περίπλοκης ζωής. Επιπλέον, για να πούμε το προφανές, οι εξεγερσιακές μέθοδοι είναι ευρέως διαδεδομένες μεταξύ των δυσαρεστημένων του κόσμου, τόσο διαδεδομένες στην «οργάνωση», και μερικές φορές έχουν περισσότερα κοινά με την εξέγερση της \”εργατικής τάξης\” από οτιδήποτε η Ομοσπονδία εφευρίσκει. Η Ομοσπονδία είναι αφοπλιστικά σιωπηλή σχετικά με αυτήν την πραγματικότητα κατά κύριο λόγο, προτιμώντας μόνο κάποια γονικά νεύματα οργής στην \”εργατική τάξη\” που θα μπορούσε να είναι τόσο πολύ πιο εποικοδομητικό αν μόνο οι απείθαρχοι αναγνώριζαν τη σοφία των «γιατρών» της Ομοσπονδίας και κατάπιναν τις συνταγές τους.

Εδώ και πάλι η Ομοσπονδία αποκαλύπτεται ότι είναι ανίκανη να απελευθερωθεί από τα δεσμά της ιδεολογίας: η άρνηση και πάλι της πολυπλοκότητας του ανθρώπινου όντος και η καταχώρηση του σε κάποια χρήσιμη αφηρημένη κατηγορία. Όμως, παρατηρώντας την αντίδραση της Ομοσπονδίας σε άλλους αναρχικούς, που γίνεται πραγματικά απαίσια, είναι συχνά σχεδόν πανομοιότυπη με αυτή στους εχθρούς μας. Η επιλογή της για τη διακίνηση ιδεών είναι το διαδίκτυο. Μια σύντομη επισκόπηση όχι μόνο των κριτικών στην τεχνολογία, αλλά και η εμπειρία από αυτήν, αποκαλύπτει πόσο καταστροφική είναι αυτή η μορφή της απρόσωπης, μαζικής αλληλεπίδρασης. Επιπλέον, η γλώσσα που χρησιμοποιείται από τις Ομοσπονδίες είναι ανάλογη με τη γροθιά της καταπίεσης που κατεβαίνει κάτω στο ανθρώπινο πρόσωπο του αναρχισμού. Η Ομοσπονδία ενισχύει το κράτος, υιοθετώντας τη ρητορική του στρατιωτικού-βιομηχανικού-τεχνολογικού συστήματος, όπως είναι για παράδειγμα η προαναφερθείσα πρόσφατη καταδίκη της αναρχικής \”τρομοκρατικής τακτικής\”.

Στην αναζήτηση για την απελευθέρωση, το άτομο πρέπει να μπορεί να εκφράσει τον εαυτό του, για να ακολουθήσει τον εαυτό του. Το άτομο δεν είναι πάντα σε αντίθεση με το συλλογικό, αλλά το να προσπαθήσουμε να συμπιέσουμε τις ατομικές κινήσεις σε κάποια συλλογικότητα ή  κοινωνία ενάντια στη θέληση του είναι εντελώς άχρηστο. Το άτομο αργά ή γρήγορα θα επαναστατήσει επειδή μια μαζική συλλογικότητα που σφυρηλατεί εις βάρος του ελεύθερου ατόμου θα συνεπάγεται κανόνες και κανονισμούς (έστω και άτυπα ή ακόμη και σιωπηλά), τα οποία είναι κατά της ελευθερίας της ζωής, των συναισθημάτων και της σκέψης. Αυτές οι τάσεις έχουν βρεθεί ξανά σε πόλεμο, και αξίζει να διαβάσεις τα δοκίμια της Voltairine de Cleyre για το θέμα αυτό με την πρότασή της ότι ο μεμονωμένος αναρχικός είναι ελεύθερος να εκφράσει την εξέγερση του με το δικό του τρόπο. Οι βίαιες επιθέσεις ενάντια στα αφεντικά και το κράτος θα απομακρύνει κάποιους ανθρώπους, αλλά όχι όλους. Η ειρηνιστική δράση θα απομακρύνει κάποιους ανθρώπους, αλλά όχι όλους. Ακόμη και αν μπορούσαμε μια για πάντα να εντοπίσουμε κάθε έναν που ανήκει στην «εργατική τάξη» και να τους πείσουμε επίσης να συμφωνήσουν ότι είναι η «εργατική τάξη», οι ομοσπονδιακοί πραγματικά πιστεύουν ότι αυτή η μάζα ανθρώπων θα συγκροτήσει μια ομοιογενή αντίληψη για την κοινωνική αλλαγή, σχετικά με τις αιτίες της δυστυχίας και τον καλύτερο τρόπο για την απελευθέρωση (αν όλοι συμφωνούν ότι η απελευθέρωσή είναι ο στόχος τους). Οι «πολιτισμένοι» αναρχικοί ψάχνουν για μια συνειδητή προλεταριακή τάξη που πλέον δεν υπάρχει πραγματικά με τον τρόπο που περιγράφουν ως επαναστατικό υποκείμενο στη Δύση. Έχουν ξεκινήσει μια κενή αναζήτηση που καταλήγει σε στειρότητα στο επίπεδο της πραγματικής μαζικής ανεξέλεγκτης κοινωνικής σύγκρουσης, και ούτως ή άλλως σε μεγάλο βαθμό απέτυχαν να ακολουθήσουν τη δική τους πολιτική μέσα από τα συμπεράσματά τους.

Ο διαχωρισμός των ανθρώπων σε τάξεις είναι κατά κάποιο τρόπο ανοησία όταν δεν βασίζεται στις ατομικές απόψεις ή τις ενέργειές τους. Μια σύντομη ματιά στην ιστορία των Αμερικανών ιθαγενών, σαν ένα παράδειγμα, μας δείχνει πόσο κοινότοπο και ανακριβές είναι να μιλάμε για «τους Αμερικανούς ιθαγενείς ανθρώπους» σε έναν ομοιογενή κατακλυσμό «κακής αναπνοής»: Υπήρχαν ιθαγενείς πολεμιστές που μάχονταν τη γενοκτονία και την αφομοίωση και υπήρχαν επίσης και αυτόχθονες λαοί που συνέργησαν με το αμερικανικό κράτος και πρόδωσαν τους δικούς τους ανθρώπους για τα λεφτά και την εξουσία.

Όσοι από εμάς θα μπορούσαμε να έχουμε την ταμπέλα του εξεγερσιακού/αντάρτη, του ατομικιστή ή/και του μηδενιστή, δεν κάνουμε τελειοποιημένες δηλώσεις για το πώς θα εξελιχθεί η επανάσταση. Υπάρχει μια μεγάλη ταπεινότητα στα λόγια των πρωτοεμφανιζόμενων ανταρτών και των ένοπλων ομάδων αγώνα. Θα έλεγα ότι σε αυτό το σημείο στην ιστορία, όταν τόσο πολύ έχει δοκιμαστεί και τόσο πολύ έχει αποτύχει, ας παραδεχτούμε ότι δεν ξέρουμε τι είναι σωστό, τι θα «δουλέψει». Οι άνθρωποι είναι πολύ πιο σύνθετοι από αυτό και ο κόσμος είναι τεράστιος.

Η αναγωγή για τα πάντα της Ομοσπονδίας σε «αγώνα της εργατικής τάξης» είναι προβληματική. Η εργατική τάξη όπως ήταν, δεν υπάρχει πια και ούτως ή άλλως, όπως η Δημοκρατία, είχε τις ρίζες της στον τρόμο και τα ψέματα για τους πολλούς. Η Δημοκρατία εφευρέθηκε στις πλάτες μιας τάξης Ελλήνων δούλων και η βιομηχανική επανάσταση πρώτα επέβαλε την καταστροφή του ατόμου και εισήγαγε την «πάμφτωχη αγέλη» καθώς αυτό καθοδηγούσε την εποχή που μισούμε. Εστιάζοντας στην «εργατική τάξη» με αυτόν τον τρόπο είναι σαν να ανακατεύουμε τις διαφορετικές μορφές καταπίεσης, λέγοντας ότι προτιμούμε αυτή τη μορφή καταπίεσης από την άλλη: άνθρωποι πολέμησαν με νύχια και με δόντια ενάντια στο να ενταχθούν σε μια «εργατική τάξη» στην αρχή της βιομηχανικής επανάστασης. Η αφομοίωση των τεχνιτών και των αγροτικών πληθυσμών στη βιομηχανική εργατική τάξη ήταν αιματηρή, οπότε το γιατί ορισμένοι αναρχικοί προσπαθούν να της ξαναδώσουν νόημα τώρα, ιδιαίτερα τώρα που η μηχανή έχει προχωρήσει και εντάσσει πλέον την παραδοσιακή εργατική τάξη στη μεταβιομηχανική καταναλωτική τάξη, δεν είναι απλώς αμφισβητήσιμο, είναι περίεργο. Είναι όλα απλά στάδια στην εξέλιξη της μηχανής της άλεσης και θα κάναμε καλά αν εγκαταλείπαμε όλες αυτές τις χίμαιρες. Κι αυτό όχι για να αρνηθούμε ότι ο ταξικός αγώνας δινόταν και συνεχίζει να δίνεται, αλλά προτιμώ τον όρο «κοινωνικό πόλεμο» από τον «αγώνα της εργατικής τάξης» σε μεγάλο βαθμό επειδή περιλαμβάνει περισσότερα άτομα και τις επιλογές τους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που θεωρούν τους εαυτούς τους παραδοσιακά στην εργατική τάξη. Η τάξη ως έννοια και ως μια κοινωνική αρχειοθέτηση έχει γίνει όλο και πιο θολή ανά τα χρόνια. Οι άνθρωποι μπορεί να χωρίζονται όλο και πιο αισχρά – αν εμείς πρέπει να – στους πλούσιους και τους φτωχούς, στους ενταγμένους και στους αποκλεισμένους, σε αυτούς που κρίνουν ή δεν κρίνουν το Κράτος και τον πολιτισμό.

Η στέρηση ατομικής αυτονομίας, αναγνώρισης και σχέσεων προκαλεί αλλοτρίωση και αφοπλισμό. Η εξουσία μιας μάζας που μοιάζει με φάντασμα πάνω στο άτομο δεν κάνει τίποτα άλλο από το να βοηθά το έργο του Κράτους και του καπιταλισμού, συμφωνώντας στο ότι το ανθρώπινο ον δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια οικονομική μονάδα ή ένα απέραντο και απρόσωπο σύνολο οικονομικών μονάδων. Έτσι είναι πραγματικά όπως θέλουμε να ορίσουμε τα ανθρώπινα όντα και οι αναρχικοί πραγματικά πιστεύουν ότι μια τέτοια αντίληψη είναι απελευθερωτική; Το να αρνηθούμε το ρόλο των ατομικών δράσεων για χάριν μιας ασαφούς αντίληψης του «ταξικού αγώνα» του παρελθόντος είναι μια επικίνδυνη μυθοπλασία. Βεβαίως, μιας και είναι επίσης έργο του Κράτους να καταστρέψει τη βούληση και την αξία του ατόμου, αυτό δεν είναι δυνατό να ονομαστεί επαναστατικό, εκτός από το απολυταρχικό υπερ-πολιτικό αίσθημα του να κυβερνάσαι από μηχανήματα κρατιστών– κανένας από τους οποίους δεν επιθυμεί άτομα με δύναμη ή ομάδες ατόμων που σκέφτονται παρόμοια και που επιθυμούν την ελευθερία. Δεν είναι ο ρόλος των αναρχικών να αντικαταστήσουν μία τυραννία, είτε πρόκειται για την «δημοκρατική», είτε για τη μοναρχία, είτε για τη συντεχνιακή ή οποιαδήποτε άλλη, με κάποια άλλη.

Τι είναι αυτή η «έκδοση δηλώσεων» που καταδικάζει τις πράξεις και τις απόψεις των άλλων, που θεωρούν τους εαυτούς τους αναρχικούς; Είναι για να παίξει το πολιτικό παιχνίδι του «καλού αναρχικού» και «κακού αναρχικού» στα μέσα ενημέρωσης και στην κατασταλτική μηχανή της αστυνομίας. Είναι για να υπονομεύσει την ίδια την έννοια του όρου «αναρχία», ένα περίπλοκο και μεταβαλλόμενο πλέγμα αρχών, πράξεων και σχέσεων με σκοπό την απελευθέρωση, η οποία δεν είναι μια μοναδική κατάσταση ύπαρξης, όχι περισσότερο από ότι είναι ένα Κράτος.

Επιπλέον, το γεγονός ότι η Ομοσπονδία αισθάνεται την ανάγκη να κάνει δηλώσεις κατά πράξεων άλλων αναρχικών πρέπει σίγουρα να τους δείξει ότι το έργο τους είναι καταδικασμένο. Στο τέλος της ημέρας, λέω στην Αναρχική Ομοσπονδία και τους συνοδοιπόρους τους: Δεν συμφωνώ μαζί σας, δεν επιθυμώ τον κόσμο που οραματίζεστε. Λέω ότι δεν είμαι η μόνη που βρίσκω τις δηλώσεις σας και τις απόψεις σας αντίθετες στη δική μου επανάσταση και την προσωπική μου αντίληψη για την απελευθέρωση η οποία βασίζεται στην κατανόηση μου και την εμπειρία μου από την κρατική καταπίεση. Και μιας και η πρόταση σας βασίζεται στην απόλυτη συμφωνία της μάζας της οποίας είμαι μέρος, και μιας και, όπως προκύπτει από τις συζητήσεις και τις δηλώσεις της Ομοσπονδίας ότι αυτό που οραματίζεστε είναι μια μαζική αναρχική κοινωνία, δηλώνω ότι θέλω ελευθερία, όχι μόνο από το κράτος αλλά από την κοινωνία, και από εσάς. Ρωτώ λοιπόν: τι πρόκειται να κάνετε με μένα;

Ξεκίνησα αυτό το άρθρο θέλοντας βασικά να ενθαρρύνω όσους από εμάς αποκαλούμε τους εαυτούς μας αναρχικούς να πάψουμε την αμοιβαία καταδίκη και να επιβεβαιώσουμε ότι στην πραγματικότητα κανένας από εμάς δεν έχει την «απάντηση». Ωστόσο τελειώνω με την αίσθηση ότι ορισμένοι από \”εμάς\” ξέρουν τόσο λίγο για το τι σημαίνει να είσαι απελευθερωμένος στην καρδιά, στην σκέψη και τη δράση, και τόσο λίγο για το τι πραγματικά σημαίνει ταξική αλληλεγγύη και αγώνας, που μπορώ μόνο να φανταστώ την αναρχική κοινωνία της Ομοσπονδίας Αναρχικών, να είναι γεμάτη καταπίεση και φυλακές όπως αυτή εδώ. Αυτό θα είναι, εκτός αν αυτοί που θα επέβαλλαν τις απρόσωπες κοινωνίες τους στους υπόλοιπους από εμάς, συνειδητοποιήσουν τη ματαιότητα τους.

Venona Q.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε στο αναρχικό εξεγερσιακό περιοδικό \”Dark Nights\” (τεύχος 20) με τον τίτλο \”Scandalous thoughts- some notes on civil anarchism\”, το Μάιο του 2012.

Πηγή στα αγγλικά: 325.nostate.net

Μετάφραση στα ελληνικά: Anti-civ