Περί αντιφασισμού

Αυτό το κείμενο είναι μια συμβολή στο διάλογο περί αντιφασισμού και πολιτοφυλακών που ξεκίνησαν οι σύντροφοι της Σύμπραξης για την Αναρχία και συνέχισαν οι σύντροφοι από την Κρήτη και άλλοι. Είναι παράλληλα και μια ανάλυση ενός ατόμου που παλαιότερα έβλεπε θετικά τις πολιτοφυλακές και τα μέτωπα και νομίζω πως αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψιν κατά την ανάγνωση του κειμένου.

Τα προηγούμενα κείμενα του διαλόγου:

Σύμπραξη για την Αναρχία

Σύντροφοι από Κρήτη

Η Χρυσή Αυγή και τα φασιστικά ιδεολογήματα

Τον τελευταίο χρόνο και μέσα στα πλαίσια της λεγόμενης καπιταλιστικής κρίσης είμαστε μάρτυρες μιας  δεδομένης αύξησης της κοινωνικής δυναμικής του νεοναζισμού. Πριν όμως σκεφτούν οι αναρχικοί πως θα αντιμετωπίσουν οι αναρχικοί αυτήν την πραγματικότητα οφείλουν, όπως σωστά επισημαίνουν οι σύντροφοι από την Κρήτη στο κείμενο τους, ορίσουμε τι είναι η Χ.Α. και πως λειτουργεί κοινωνικά ο φασισμός.

Κάθε πολιτική ιδεολογία συμπεριλαμβανομένων και του αναρχισμού και του ναζισμού δεν εκπορεύεται απλά από ένα σημείο και συνεχίζει στη συνέχεια απρόσκοπτα την πορεία του. Στο πέρασμα του χρόνου μετασχηματίζεται, αποκτά διαφορετικές αναγνώσεις και αλληλεπιδρά με την προσωπικότητα ή την απουσία αυτής των ατόμων που ενστερνίζονται  τις πολιτικές της θέσεις. Και αν για τον αναρχισμό τα παραπάνω είναι λίγο πολύ γνωστά, ο νεοναζισμός που μας ενδιαφέρει εδώ είναι λιγότερο σαφής.

Η Χ.Α. είναι μια νεοναζιστική οργάνωση που κατά τη γνώμη μου λειτουργεί στα πρότυπα του πατρικού ναζιστικού κόμματος του Χίτλερ. Έχοντας αυτό στο μυαλό είναι άτοπο να την αντιμετωπίζουμε ως απλά ένα εργαλείο του συστήματος να διαχειριστεί την υπάρχουσα κοινωνική \”κρίση\”. Αυτό που σκοπεύει είναι η κατάκτηση της εξουσίας και η εφαρμογή του προγράμματος της. Στην πορεία για να γίνει αυτό, συνεργάζεται με μια μερίδα του κεφαλαίου που \”επενδύει\” σε αυτήν για τους δικούς του ιδιοτελείς λόγους ακριβώς όπως συνέβει στη Γερμανία τη δεκαετία του \’30. Προφανώς οι σημερινοί κυρίαρχοι του αστικού πολιτικού σκηνικού  χρησιμοποιούν κατά το δοκούν τη Χ.Α. και το λόγο της όπου τους βολεύει χωρίς όμως να σημαίνει απαραίτητα πως η οργάνωση δημιουργήθηκε για αυτό το λόγο, χωρίς να έχει δικιά της πολιτική  ατζέντα.

Επιστρέφοντας στο φασισμό ως ιδεολογία αυτό που λέω παραπάνω φαίνεται καλύτερα στον όχλο που στηρίζει τη Χ.Α. είτε εκλογικά ή στο δρόμο. Οι φασιστικές λογικές νεοναζιστικές ή άλλες προϋπήρχαν σε αυτά τα κοινωνικά στρώματα  της ανόδου της Χ.Α. Δεν ξύπνησε μια μέρα το μικροαστικό απόπλυμα νεοναζί. Οι λογικές που συγκρότησε η Χ.Α. σε σώμα πολιτικού λόγου υπήρχαν και υπάρχουν στην κοινωνία και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό, με τάση μάλιστα να οξύνονται. Αυτό εκμεταλλεύθηκε και ανέβασε τόσο ραγδαία τα ποσοστά της και τη  παρουσία της.

Ο αναρχικός αντιφασισμός

Έχοντας επομένως τα παραπάνω στο μυαλό μας ξεκινάμε να προσεγγίζουμε το ζήτημα του αντιφασισμού από την αναρχική σκοπιά. Η αναρχική πολιτική θεώρηση έχει το προνόμιο να είναι ή να μπορεί να γίνει, η μόνη ουσιαστικά επαναστατική θεώρηση από το στρατόπεδο των \”αντικαπιταλιστικών\” θεωριών. Και ο λόγος είναι η ολιστική τοποθέτηση της απέναντι στο κρατικοκαπιταλιστικό σύμπλεγμα.

Αυτήν την ολοκληρωμένη κριτική και προοπτική είναι που διασπάει ο αντιφασιστικός αγώνας όπως τείνει να διαμορφωθεί σήμερα. Οι αναρχικοί επαναστάτες για να είναι τέτοιοι στοχεύουν στην ολική καταστροφή του σημερινού καθεστώτος. Δε μπορούν να βάλουν τον επαναστατικό αγώνα στον \”πάγο\” για να συμπράξουν σε διάφορα ακαθόριστα και πολλές φορές ρεφορμιστικά αντιφασιστικά μέτωπα.

Τι είναι καταρχήν μέτωπο. Η συγκρότηση μίας αγωνιστικής οργανωτικής πλατφόρμας από ετερόκλητα άτομα και οργανώσεις που ενώνονται πάνω στη συμφωνία τους σε ένα ζήτημα, στη συγκεκριμένη περίπτωση του αντιφασισμού. Το ζήτημα είναι πως η συμφωνία αυτή είναι πλαστή. Είναι πλαστή για τη αυτό που ορίζει ως φασισμό ένας αναρχικός μπορεί να απέχει χιλιόμετρα από τον αντίστοιχο ορισμό άλλων υποκειμένων που συμμετέχουν στο μέτωπο. Έχουν τον ίδιο φασισμό στο μυαλό τους ένας αναρχικός με έναν σταλινικό/μαοϊκό; Ή με έναν δεξιό δημοκράτη ή έναν σοσιαλδημοκράτη αντιφασίστα ή έναν \”antifa\” χουλιγκάνο/οπαδό; Προφανώς και όχι. Η αναρχική ατομικότητα είναι έχει μια ολοκληρωμένη επαναστατική θεώρηση στο κεφάλι της. Όταν προσπαθεί να συνδιαμορφώσει με ανθρώπους άλλων πολιτικών τάσεων ή και απολίτικων πρέπει να το έχει στο μυαλό της. Γιατί ο αναρχικός είναι αντιφασίστας επειδή είναι αναρχικός, πράγμα που σημαίνει και μια σειρά από άλλα πράγματα. Ο χ \”αντιφασίστας\” πολίτης μπορεί για τους δικούς του λόγους να μη γουστάρει τη Χ.Α. αλλά όντας κομμάτι της σάπιας κοινωνίας ενδέχεται να φέρει άλλα φασιστικά \”μικρόβια\”, όπως ο ακραίος σεξισμός και η ομοφοβία, για να αναφέρουμε το πιο σύνηθες, ή στην περίπτωση κάποιων μεταναστών ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός, πράγμα που σημαίνει ότι αυτά τα υποκείμενα στην καλύτερη περίπτωση είναι αντί-ναζί και όχι αντιφασίστες.

Ακόμα όμως και να μην ήταν πλαστή και ιδιαίτερα από την μεριά της αριστεράς εκ του πονηρού αυτή η συμφωνία, ακόμα και αν η σήψη των υποκειμένων που πιθανόν συμμετέχουν δεν ήταν τόσο προχωρημένη,  μένει ως δεδομένο ο κατακερματισμός του συνολικού αναρχικού αγώνα. Σε αντίθεση με τις περίτεχνες και δαιδαλώδεις μαρξιστικές και μαρξίζουσες πολιτικοκοινωνικές αναλύσεις γεμάτες τακτικισμούς και στάδια, η Αναρχία είναι κάτι πολύ πιο συγκεκριμένο στη βάση της. Είναι ο πόλεμος ενάντια στο οτιδήποτε έχει σχέση με το υπάρχον κρατικοκαπιταλιστικό σύστημα αλλά και κάθε εξουσιαστικό σύστημα, τον πολιτισμό και την κοινωνία του. Και αυτός ο πόλεμος είναι αδιαίρετος. Η επίθεση ενάντια στους φασίστες δε γίνεται από τη σκοπιά της κάθαρσης της δημοκρατικής κοινωνίας, ούτε από τη σκοπιά της προστασίας των υποκειμένων που υφίστανται τα επακόλουθα του φασισμού. Είναι μια επίθεση στο πλαίσιο του συνολικού πολέμου ενάντια σε κάθε εξουσιαστική λογική και τους φορείς της, ένα κομμάτι μονάχα του συνολικού αναρχικού αγώνα για την απόλυτη ελευθερία. Με λίγα λόγια οι αναρχικοί δρουν αντιφασιστικά, με εφαλτήριο τη δικιά τους πολιτική ανάλυση και στόχευση και όχι για χάρη ή για να προστατέψουν κανέναν. Δεν είναι ούτε χριστιανοί φιλάνθρωποι ούτε χωροφύλακες.

Οι πολιτοφυλακές

Ερχόμαστε λοιπόν στο ζήτημα των πολιτοφυλακών ως δομή στην οποία θα πατάει η δράση. Θέλω να σταθώ σε δύο ζητήματα. Πρώτον στο ζήτημα της πολιτοφυλακής ως δομή και ως νόημα και δεύτερον στον κοινωνικό ή ταξικό τους προσανατολισμό.

Η πολιτοφυλακή, ανεξάρτητα με τα καταραμένα ελληνικά αναρχικά φαντασιακά τα οποία προβάλλουν με αυτήν την ονομασία στο σήμερα την πραγματικότητα της Ισπανίας του \’36 σε μία τελείως ανεδαφική ταύτιση με τα υποκείμενα του τότε, σημαίνει κάτι πολύ συγκεκριμένο. Είναι μια ομάδα πολιτών με στόχο τη φύλαξη κάποιου πράγματος που οι πρώτοι θεωρούν δικό τους.  Οι αναρχικοί όμως δεν είναι πολίτες, όπως δεν είναι Έλληνες, άνδρες/γυναίκες, λευκοί, εργάτες κλπ. Το γεγονός ότι πολλές φορές η πραγματικότητα τους αναγκάζει να λειτουργούν σε αυτές τις νόρμες δε σημαίνει ότι τις αποδέχονται ούτε ως ταυτότητες ούτε ως ρόλους. Αν το κάνουν δεν είναι αναρχικοί. Επίσης ελπίζω πως το κίνημα δεν έχει φτάσει στο σημείο να θεωρεί ότι πρέπει να φυλάξει κάτι από το υπάρχον, γιατί αμέσως αναγνωρίζει ότι αυτό το κομμάτι το έχει κοινό με το υπάρχον. Όπως ολόσωστα σημειώνουν οι σύντροφοι της Σύμπραξης δεν μας ανήκουν ούτε οι πλατείες, ούτε οι πόλεις, ούτε η γειτονιές, ούτε τίποτα. Όλα τα παραπάνω έχουν δημιουργηθεί από την κυριαρχία και συντηρούνται ως έχουν από τους υπηκόους της και των διαφόρων ειδών μπάτσων της. Η μόνη σχέση που μπορεί να έχει ο αναρχικός επαναστάτης με αυτά, είναι αυτή της αποδόμησης και της καταστροφής και όχι της φύλαξης. Ο μόνος τρόπος που θα μπορούσαν να μας ανήκουν είναι αν μετά από μια επαναστατική διαδικασία ήταν χώροι απελευθερωμένοι, χωρίς πάλι να είναι αυτός ο στόχος.

Σχετικά με το ζήτημα του προσανατολισμού. Είπα και παραπάνω πως ο φασισμός δεν ταυτίζεται με τη Χ.Α. Οι φασιστικές λογικές υπάρχουν διάχυτες στην κοινωνία και διαπερνούν όλες τις τάξεις. Ιδιαίτερα στο προλεταριάτο, μέσω του μεγεθυντικού φακού της πείνας, της φτώχειας, της αμάθειας και της επακόλουθης αποκτήνωσης διογκώνονται προοδευτικά χωρίς να φαίνεται προς το παρόν το όριο. Οι αναρχικοί δεν είναι δυνατόν να συμπράξουν με τους φορείς αυτών των λογικών. Το να γειώνεις το αντιφασιστικό στο ταξικό σημαίνει πως δεν αντιλαμβάνεσαι την συνειδησιακή κατάσταση αυτών  που θεωρείς \”επαναστατικά\” υποκείμενα. Ο φασισμός χρησιμοποιείται από το κεφάλαιο για την όξυνση της εκμετάλλευσης, αυτό είναι σωστό. Δεν αναιρεί όμως τις τεράστιες ευθύνες των μαζών που αφενός δέχονται τα φασιστικά ιδεολογήματα και αφετέρου τα διαχουνι οριζόντια και κάθετα σε μεγάλο βαθμό.

Ο αντιφασιστικός αγώνας είναι πρωτίστως αγώνας ενάντια στην εξουσία και την αποκτήνωση του ατόμου και δευτερευόντως αντικαπιταλιστικός. Ακόμα η αναρχική αντεπίθεση πρέπει να έρχεται μέσα από τις αυτόνομες δομές των αναρχικών ατομικοτήτων, σχηματισμένες πάνω σε ένα συνολικό και όχι αντιφασιστικό πρόταγμα. Από της ομαδοποιήσεις των αναρχικών ατομικοτήτων και όχι από θολά μέτωπα και συμμαχίες, από πολιτοφυλακές, λαϊκές συνελεύσεις και άλλα τέτοια φαιδρά. Πρέπει να είναι επίθεση στους φασίστες, στις δομές τους και στους οπαδούς τους, οι οποίοι παρεμπιπτόντως κατά συντριπτική πλειοψηφία είναι εργάτες και μικρομεσαίοι, και όχι λιτανείες,  ψηφίσματα, ορθάνοιχτα καλέσματα στη σιχαμερή ρεφορμιστική λογική της ποσότητας, και άλλοι παρεμφερείς τρόποι δράσης.

Συνοψίζοντας θεωρώ πως οι φασίστες είναι όντως ένα πραγματικό πρόβλημα. Αλλά απομονώνοντας τους από το συνολικό σάπιο σκηνικό χάνουμε το δάσος. Θα ήταν προτιμότερο οι αναρχικές ατομικότητες να συμπράξουν όπως νομίζουν στο τώρα, αυτονομημένες  από τον κοινωνικό βούρκο για να αλλάξει η σημερινή πραγματικότητα, όπου ο μαινόμενος πόλεμος δυστυχώς διεξάγεται μόνο από το ένα στρατόπεδο… Να πράξουν με σκοπό την εκμηδένιση αυτού του σάπιου κόσμου και των πολιτισμικών και κοινωνικών του σκουπιδιών και την κατάκτηση της απόλυτης ελευθερίας. Να κάνουν την Επανάσταση βίωμα και όχι μακρινό όνειρο θερινής νυκτός, ενώ περιμένουν μάταια την αφύπνιση των σκλάβων. Οι εχθροί μας έχουν πετάξει το γάντι εδώ και καιρό. Είναι η σειρά μας…