Ο Αναρχικός Ατομικισμός και Μηδενισμός

Θα μπορούσα να ξεκινήσω αυτό το κείμενο προσπαθώντας να εξηγήσω για πολλοστή φορά γιατί ο αναρχικός μηδενισμός δε ταυτίζεται με το νετσαγιεφισμό. Υποθέτω  πως πλέον, όποιος δε χρησιμοποιεί το νετσαγιεφισμό ως φτηνή πολιτικάντικη επίθεση με την οποία προσπαθεί να πλήξει τους φανταστικούς του εσωτερικούς αντιπάλους, και έχει κάνει τον κόπο να διαβάσει λίγες αράδες της Κατήχησης αντιλαμβάνεται εύκολα πως αυτή η ταύτιση βασίζεται είτε στην άγνοια είτε στη σκοπιμότητα. Θα μπορούσα επίσης να κάνω το ίδιο για τον αναρχικό ατομικισμό. Αλλά και αυτός πλέον μόνο κακόπιστα μπορεί να ταυτιστεί με τον ακραίο αστικό φιλελευθερισμό.

Αντίθετα, αυτό που θεωρώ πως πρέπει να αναδειχτεί είναι ο εμπλουτισμός της αναρχικής συνείδησης από τα ατομικιστικά και μηδενιστικά προτάγματα. Στη σύγχρονη καπιταλιστική πραγματικότητα το, με τους αιώνες απίστευτα διογκωμένο, τέρας της εξουσίας έχει απλώσει τα πλοκάμια του πολύ πέρα από τα σημεία στα οποία το εντόπιζαν οι κλασικές αναρχικές αναλύσεις του παρελθόντος, πάνω στις οποίες με ελάχιστες αλλαγές βασίζονται και σήμερα πολλοί αναρχικοί. Η εξουσία δεν είναι πλέον (αν ήταν ποτέ) ένα άθροισμα οργανισμών και προσώπων που καταπιέζουν τις μάζες, το προλεταριάτο, την κοινωνία κλπ. Οι κρατούντες έχουν υφάνει ένα τεράστιο δίκτυο εξουσίας αποτελούμενο από κοινωνικούς ρόλους και κοινωνικές ταυτότητες, στο οποίο εντάσσονται όλοι όντες ή θύματα ή θύτες ή και τα δύο. Σήμερα η παθητική ή η ενεργητική συνενοχή και συμμετοχή μεγάλων κομματιών της μάζας στη διαιώνιση και την αναπαραγωγή της εξουσίας είναι αδιαμφισβήτητη. Αυτό το δίκτυο εξουσίας ονομάζεται σύγχρονη μαζική κοινωνία και οι λογικές, οι πρακτικές, τα ιδεολογήματα της και γενικά ότι τη χαρακτηρίζει είναι ο δυσώδης πολιτισμός της.

Αυτό  που διέκρινε αρχικά τους αναρχικούς από τις άλλες σοσιαλιστικές τάσεις ήταν ότι έκαναν το βήμα παραπέρα απορρίπτοντας την εξουσία. Αυτή η άρνηση τους έδωσε αυτόνομη υπόσταση. Η άρνηση είναι η ουσία του μηδενισμού. Η συνεχής κριτική αντιμετώπιση της πραγματικότητας και η επιθετική άρνηση  της υπάρχουσας συνθήκης εξ\’ ολοκλήρου είναι τα καλογυαλισμένα όπλα που εκείνος προσφέρει στην εξεγερμένη συνείδηση. Μια συνείδηση που για να αναπτυχθεί χρειάζεται το έφορο έδαφος του εξατομικευμένου Εγώ, που έχει αφήσει μια για πάντα το κοπάδι και τις πεδιάδες. Οι αναρχικοί δεν έχουν κανένα λόγο να μιλούν για τη μεταρρύθμιση των κοινωνικών σχέσεων, για την αυτοδιαχείριση των μέσων και του αποτελέσματος της παραγωγής, για αμεσοδημοκρατία, για εξυγίανση και αναμόρφωση του πολιτισμού κλπ. Κάποτε οι έννοιες μεταρρύθμιση και αναμόρφωση έφερναν στο μυαλό των επαναστατών μόνο μια λέξη: ρεφορμισμός. Σήμερα, που για κάποιους αναρχικούς το παν είναι να \”γίνουμε πολλοί\” ίσως φαντάζουν ελκυστικές, συνεχίζουν να μην  έχουν καμιά σχέση με την αναρχία. Η εξουσιαστική κοινωνία είναι ένα απέραντο εργοστάσιο αναπαραγωγής του εαυτού της και δε μεταρρυθμίζεται. Το προϊόν αυτής της κοινωνίας είναι ο άνθρωπος-σκλάβος, ο οποίος μπορεί να διαμαρτύρεται κάποιες φορές για την ποσότητα τροφής στο πιάτο του ή για το πόσο σφιχτές είναι οι αλυσίδες του αλλά εξαιρετικά σπάνια, και συνήθως μεμονωμένα, έρχεται σε ολική ρήξη με τη συνθήκη της σκλαβιάς του. Οι ατομικότητες καταδικάζονται στην ανυπαρξία, για να αντικατασταθούν με τα θλιβερά τους κακέκτυπα, τους λοβωτομημένους πολίτες, οι οποίοι ενωμένοι φέρνουν στο προσκήνιο τον \”πρωταγωνιστή\” της Ιστορίας, την άμορφη, εύπλαστη και ανίκανη για οτιδήποτε καλό, μάζα. Η ολοκληρωτική καταστροφή λοιπόν αυτού του πλέγματος είναι μονόδρομος αν θέλουμε να μιλάμε για απόλυτη ελευθερία.

Όσο για την αυτοδιαχείριση των μέσων παραγωγής είναι απλά μια αλλαγή φρουράς. Η ρίζα του κακού παραμένει. To βιομηχανικό κοινωνικό σύμπλεγμα είναι αναπόσπαστα δεμένο με συγκεκριμένες σχέσεις εξουσίας. Για να λειτουργήσει χρειάζεται πειθαρχία, καταμερισμό της εργασίας, επίπλαστες καταναλωτικές ανάγκες. Χρειάζεται πειθήνιους εργάτες και αποβλακωμένους καταναλωτές. Χρειάζεται συγκεντρωτικά μοντέλα ελέγχου, αφέντες και δούλους.  Χρειάζεται την επιστήμη, το σφετερισμό δηλαδή της ανθρώπινης γνώσης για τις ανάγκες του κρατικοπιταλιστικού συμπλέγματος. Χρειάζεται το τέρας της τεχνολογίας, τη ψυχρή ιδεολογία της μηχανής που σκλαβώνει και καταστρέφει τη φύση, ξεκοιλιάζει τη γη, δηλητηριάζει τα ποτάμια, ισοπεδώνει τα βουνά και δολοφονεί όποια ύπαρξη δε μπορεί να χρησιμοποιήσει. Χρειάζεται την ηθική της εργασίας και της ενσωμάτωσης, αυτήν την ταφόπετρα της ελεύθερης ατομικής βούλησης. Δε μπορεί κάποιος να υποστηρίξει τη \”μερική αυτοδιαχείριση  ή τη χρήση της \”καλής\” βιομηχανίας, της \”καλής επιστήμης\” της \”καλής τεχνολογίας\” και της \”ανθρωπιστικής\” ηθικής. Δεν υπάρχει καλός πολιτισμός. Έχει δεσμούς αίματος με την  εξουσία και την κοινωνία της. Εχθρεύεται το αυτόνομο άτομο, αναγνωρίζοντας μόνο όχλους στους οποίους μπορεί να πουλήσει την πραμάτεια του. Η διατήρηση του σημαίνει διατήρηση της σκλαβιάς. Δεν ωραιοποιείται, δεν εξυγιαίνεται  Γκρεμίζετε συθέμελα. Και η αναρχία και η ζωή ξεπηδούν μέσα από τα συντρίμμια  του.

Η αμεσοδημοκρατία είναι μορφή εξουσίας. Πολλοί, συχνά παραβλέπουν αυτή τη διαπίστωση φτάνοντας κατευθείαν στην υποτιθέμενη χρηστική της αξία. Παραμένει όμως μορφή εξουσίας. Η χρηστική της αξία κάνει για όσους ονειρεύονται μαζικές κοινωνίες που η εξουσία δε θα επιβάλλεται στα άτομα στο όνομα του λαού όπως στην κοινοβουλευτική δημοκρατία αλλά στο όνομα της κοινότητας ή της κομμούνας, ενισχυμένη από την καθαγιασμένη πλειοψηφία. Είναι για όσους θεωρούν ότι τα άτομο θα παραμείνει αρκετά νοητικά ακρωτηριασμένο ώστε να μη μπορούν να σχηματίζει και να διαλύει τις ενώσεις του σύμφωνα με τις ανάγκες και τις επιθυμίες του. Όχι για τους αναρχικούς. Η αναρχία είναι ανένδοτος αγώνας για την εκμηδένιση κάθε μορφής εξουσίας όσο και αν η τελευταία εναλλάσσει ξετσίπωτα διάφορα επαναστατικά προσωπεία.

Θα νομίζετε ίσως πως στην παραπάνω ανάλυση τα όρια μεταξύ ατομικισμού και μηδενισμού είναι δυσδιάκριτα. Λάθος. Δεν υπάρχουν όρια. Ο ατομικισμός και ο μηδενισμός είναι δυο αλληλοσυμπληρούμενες έννοιες που σμίγουν στη φωτιά της εξεγερμένης αναρχικής συνείδησης. Ο αναρχικός ατομικισμός είναι η θέληση να πάρεις τη ζωή σου στα χέρια σου στο τώρα. Σημαίνει το να μην περιμένεις το φωτισμένο ηγέτη ή την αφυπνισμένη μάζα για να πολεμήσεις για την ελευθερία σου.  Σημαίνει να θέλεις να απολαύσεις τη ζωή σου άμεσα και όπως ορίζεις εσύ. Σημαίνει το να απαλλοτριώνεις την αναρχία από το επέκεινα και να την κάνεις βίωμα και τρόπο ζωής. Ο αναρχικός μηδενισμός είναι η άρνηση που οπλίζει τα χέρια, οξύνει το μυαλό και σφίγγει τα δόντια. Είναι απόρριψη των ρόλων και των ταυτοτήτων του συστήματος,  είναι η περιφρόνηση της ηθικής της σκλαβιάς, είναι ένα σχέδιο για την αποτέφρωση αυτού του σάπιου κόσμου. Αυτές οι αναρχικές αντιλήψεις ενωμένες γίνονται μια τρομερή δύναμη. Το φάντασμα της Επανάστασης που παίρνει σάρκα και οστά.