Ακολουθεί μετάφραση μιας συνέντευξης που πήρε μέσω αλληλογραφίας η συντακτική ομάδα του αναρχικού περιοδικού «Aversión» στην Ισπανία από τα συντρόφια Στέφανο Φόσκο και Ελίζα Ντι Μπερνάρντο, διαχειριστές του αναρχικού μπλογκ αντιπληροφόρησης Culmine, που είναι προφυλακισμένοι απ’ τον Ιούνη του 2012 στην Ιταλία, στο πλαίσιο της αποκαλούμενης επιχείρησης Ευτολμία (Ardire).
AVERSIÓN: Τα τελευταία χρόνια, λόγω ζητημάτων τα οποία έχουν να κάνουν περισσότερο με την κατεύθυνση που παίρνει το σύστημα και που δεν είναι της παρούσης να αναλυθούν, έχει γίνει ξεκάθαρο ότι ο τρόπος με τον οποίο συσχετιζόμαστε έχει επηρεαστεί. Μπλογκ και σελίδες έχουν κάνει την εμφάνισή τους, αντικαθιστώντας το έργο που μέχρι στιγμής κάλυπταν οι έντυπες εκδόσεις μας. Πώς βλέπετε να επηρεάζει κάτι τέτοιο τους αγώνες και τον τρόπο με τον οποίο τους αντιλαμβανόμαστε;
CULMINE: Είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι ότι βιώνουμε μια νέα περίοδο εντός του αναρχισμού. Τα μπλογκ και οι ιστοσελίδες επιτρέπουν τη διάχυση επικοινωνηθέντων, κειμένων και θεωρήσεων με τρόπο ταχύτατο σε όλο τον πλανήτη, καθιστώντας δυνατή την ανταλλαγή ιδεών και προτάσεων ανάμεσα σε συντρόφια που πιθανότατα δε θα είχαν ποτέ τη δυνατότητα να συναντηθούν από κοντά. Πρόκειται για πραγματική επανάσταση στις σχέσεις μεταξύ αναρχικών. Έχουμε πλήρη συνείδηση των μεγάλων περιορισμών που ανακύπτουν απ’ αυτόν το νέο τρόπο συσχέτισης, είτε λόγω της ίδιας της φύσης του εργαλείου, που δεν είναι ουδέτερη, αλλά τη διαχειρίζεται και την ελέγχει ο εχθρός, είτε λόγω του υψηλού κινδύνου που εγκυμονεί, όπως συνέβη και στην περίπτωση του μπλογκ Culmine, το οποίο βέβαια δεν επέλεξε το δρόμο της ανωνυμίας.
Το αναρχικό μπλογκ Culmine φυλακίστηκε στις 13 Ιούνη 2012 λόγω του έργου αντιπληροφόρησης που παρήγε. Το έργο σχετικά με τους αγώνες και τον τρόπο με τον οποίο τους αντιλαμβανόμαστε είναι εξαιρετικά πολύπλοκο. Πρέπει να ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι σήμερα, στο 2013, όλα τα κινήματα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο: πολιτικά, οικολογικά, πολιτιστικά, αλλά μέχρι και αντιτεχνολογικά (θ’ άξιζε να εμβαθύνουμε σε αυτό το παράδοξο, αλλά δεν είναι της ώρας). Ακόμα και εντός των διαφόρων εκδοχών του αναρχισμού, σχεδόν όλες οι ομάδες, ανεξαιρέτως τάσης, δικτυώνονται μέσω του ίντερνετ, αν και το τελευταίο διάστημα παίζουν πολύ τα κοινωνικά δίκτυα όπως το Twitter και το Facebook, με δυσμενείς συνέπειες. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ποτέ δεν ήμασταν της γνώμης ότι τα μπλογκ αντιπληροφόρησης θα ’πρεπε να αντικαταστήσουν τις έντυπες εκδόσεις.
Α: Φαίνεται ότι στους καιρούς μας, το διαδίκτυο εγκολπώνει πολλές από τις πτυχές της ζωής μας και επηρεάζει δραστικά τις ανθρώπινες σχέσεις, συντείνοντας σε μεγάλο βαθμό στην απομόνωση, στην εξατομίκευση και στην αποξένωση. Δε θεωρείτε ότι λείπουν οι κριτικές τοποθετήσεις απ’ τον αναρχικό χώρο απέναντι σε αυτό το εργαλείο;
C: Ναι, είναι αλήθεια ότι το διαδίκτυο επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ύπαρξή μας, αλλά όλοι κι όλες μας, συμπεριλαμβανομένων των αναρχικών, χρησιμοποιούμε αυτό το εργαλείο στην καθημερινότητά μας, απ’ το να κλείσουμε εισιτήρια για ένα ταξίδι μέχρι να κατεβάσουμε και να διαβάσουμε ένα περιοδικό. Δεν υπάρχουν τοποθετήσεις δριμείας και ισχυρής κριτικής απέναντι σε αυτό το τεχνολογικό εργαλείο, και δε θεωρούμε πως επαρκούν μερικές αναλύσεις κριτικής και απόρριψης του ίντερνετ από πλευράς κάποιων λίγων, που με μια στάση ελιτισμού και σνομπισμού «κάτι έχουνε ψυλλιαστεί» για το θέμα. Συμμεριζόμαστε το επείγον του προβλήματος, ότι δηλαδή συντρέχει κίνδυνος να απομονωθούμε ακόμη περισσότερο, μέχρι του σημείου οποιαδήποτε πτυχή της ζωής να καταλήγει να ’ναι εικονική, έως κι η ανθρώπινη σύγκρουση, αλλά την ίδια στιγμή δεν παύουμε να φανταζόμαστε τις δυνατότητες που ενυπάρχουν στη διάχυση των εικονοκλαστικών ιδεών και πρακτικών μας σε οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη. Πιότερο απ’ οτιδήποτε άλλο λείπει ένας αναστοχασμός που οφείλουμε να κάνουμε σχετικά με το πώς θα καθορίσουμε εξ ολοκλήρου την ύπαρξή μας εκτός εικονικής πραγματικότητας. Εν τέλει αυτό αφορά το αντιπολιτισμικό δίλημμα, που ακόμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το μοντέλο της κοινωνίας μας. Το Culmine έδειξε ενδιαφέρον ως προς τη θεματική αυτήν περισσότερες από μία φορές, αλλά έχουμε αναβάλει για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα τη σύνταξη ενός κειμένου αναφορικά με το ζήτημα, δεδομένου ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο στην παρούσα συνθήκη να μπορέσουμε να το γράψουμε σύντομα κι από κοινού. Μα αυτό δε σημαίνει ότι αποκλείεται να συντάξουμε κάτι εν ευθέτω χρόνω.
A: Συγκεκριμένα το Culmine συνιστά, εξ όσων γνωρίζουμε, την πρώτη περίπτωση καταστολής και εγκλεισμού εις βάρος μιας σελίδας αντιπληροφόρησης. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό; Γιατί το Culmine και όχι άλλες σελίδες;
C: Καταρχήν, η καταστολή ενάντια στο Culmine εμπίπτει στην ιταλική αντιτρομοκρατική νομοθεσία, που αποτελεί συνέχεια των ειδικών νόμων που τέθηκαν σε εφαρμογή κατά τα επονομαζόμενα «χρόνια του μολυβιού». Να διευκρινίσουμε ότι δεν κατηγορούμαστε μονάχα για παραβίαση των νόμων περί πληροφόρησης ή για εξύμνηση (τρομοκρατικών πράξεων), αλλά και για σχεδιασμό, χρηματοδότηση και υλική εκτέλεση βομβιστικών ενεργειών.
Γιατί το Culmine και όχι τα λοιπά μπλογκ; Γιατί, κατά την άποψή μας, αυτό που χαρακτήριζε το Culmine κατά τη διάρκεια της ύπαρξής του ήτανε το γεγονός ότι δε λογόκρινε αναλήψεις ευθύνης άμεσων δράσεων απ’ όλο τον κόσμο, ενόσω έδινε επίσης φωνή σε πολλούς φυλακισμένους αναρχικούς. Δεν είμαστε οι μόνοι που κάναμε κάτι τέτοιο, κι είδαμε να γεννιούνται πολλά άλλα μπλογκ ή σελίδες με τα οποία μοιραζόμαστε προβληματισμούς και εμπειρίες. Η φυλάκιση του Culmine είναι ένα δυσοίωνο σινιάλο που στέλνει η καταστολή, μιας και πρόκειται για σκηνικό που μπορεί να επαναληφθεί εναντίον άλλων παρόμοιων εγχειρημάτων σε επίπεδο αντιπληροφόρησης. Είναι χαρακτηριστικό, για παράδειγμα, ότι η άμεση διακίνηση από μεριάς μας ενός επικοινωνηθέντος σχετικά με την ανακίνηση ερευνών τον Μάρτη του 2012 (όπου προοικονομούνταν η όξυνση της καταστολής), με το οποίο προειδοποιούσαμε τα λοιπά μπλογκ για τη διαφαινόμενη κατάσταση και την παραβίαση του ίδιου του Culmine, αποτελεί για την εισαγγελία απόδειξη της αμετανόητης στάσης μας.
A: Ένα λανθάνον ερώτημα πάνω στο ζήτημα είναι αυτό των χρόνων. Το ίντερνετ σε υποχρεώνει σε μια συνεχή ενημέρωση όπου όλα λαμβάνουν χώρα με ταχύτητα που ξεπερνά τις ανθρώπινες ικανότητες. Τι νόημα έχει να γνωρίζει κανείς σε πραγματικό χρόνο ό,τι συμβαίνει σήμερα ανά την υφήλιο; Η ικανότητά μας να παρεμβαίνουμε στην πλέον κοντινή μας πραγματικότητα είναι από μόνη της εξαιρετικά περιορισμένη. Μέχρι ποιου σημείου δεν προκαλεί αυτή η συνθήκη τα ίδια άγχη που προξενεί, για παράδειγμα, η ημερομηνία λήξης των τεχνολογικών εφευρημάτων ή των μοδών, που από τη μια στιγμή στην άλλη χάνουν την αξία και το νόημά τους;
C: Το πρόβλημα των διαρκών ενημερώσεων είναι υπαρκτό, και ένα μπλογκ το οποίο δεν ενημερώνεται τακτικά παύει να έχει επισκεψιμότητα. Είναι σημαντικό οι διαχειριστές ενός μπλογκ να έχουν την ευφυΐα μιας προσεκτικής επιλογής του υλικού που τους αποστέλλεται, λίγο πολύ δίνοντας χώρο και βαρύτητα σε καθορισμένα ποσταρίσματα. Σίγουρα, θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε (συν του να εξακολουθούμε, βέβαια, ν’ αγωνιζόμαστε και να παράγουμε αντιπληροφόρηση) χωρίς να γνωρίζουμε σε πρώτο χρόνο τι συμβαίνει στην άλλη άκρη του πλανήτη. Πάντοτε όμως η ιδέα είναι η ανταλλαγή ειδήσεων και εμπειριών να μπορεί ν’ αποτελεί ένα ερέθισμα για τις άλλες πραγματικότητες, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο υπάρχει ένα όριο που δεν είναι δυνατόν να ξεπεραστεί, ειδάλλως ο αγώνας καθίσταται εικονικός όπως και οι ανθρώπινες σχέσεις στην ολότητά τους. Μιλώντας υπ’ αυτό το πρίσμα, πιστεύουμε ότι οι κινητοποιήσεις μέσω του Twitter, λόγω της εξαιρετικής ταχύτητας και ανιχνευσιμότητάς του μέσου αυτού, δεν επιτρέπουν κανενός είδους αναστοχασμού, ακόμα κι αν έφτασε να χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, ξεπερνώντας μέχρι και τα SMS (μηνύματα μέσω κινητών τηλεφώνων).
A: Γίνεται πρόδηλη η ανάδυση μιας νέας έννοιας, αυτής του αναρχισμού της πράξης, που έχει σε μεγάλο βαθμό επηρεαστεί από το ίντερνετ. Υπάρχουν ομιλίες και φόρμες «του πράττειν» που, αν και δεν μπορούν όλες τους να θεωρηθούν επιβλαβείς, παράγουν ωστόσο δυναμικές οι οποίες σε μερικές περιπτώσεις φαντάζουν σαν κακοχωνεμένο κοπιάρισμα κι άλλες φορές μοιάζουν με απλό διαδικτυακό παιχνίδι.
C: Τα τελευταία χρόνια έκανε την εμφάνισή του αυτός ο νέος τρόπος κατανόησης και βιώματος του αναρχισμού. Πρόκειται για ένα φαινόμενο τόσο φρέσκο, που δεν είναι δυνατόν να το καδράρουμε, ενώ οι ορισμοί, σε αυτήν τη φάση, ενδέχεται να είναι παραπλανητικοί. Σε κάθε περίπτωση, ένας από τους πλέον επαναλαμβανόμενους ορισμούς είναι αυτός του αναρχισμού της πράξης.
Όπως το βλέπουμε εμείς το πράγμα, δεν μπορούμε να πούμε πως το διαδίκτυο επηρέασε αυτήν τη νέα έννοια, αλλά ότι βοήθησε στη γρήγορη διάδοσή της, στις διάφορες εκδοχές της και με τους κοινούς παρονομαστές της. H έννοια αυτή καθαυτή δεν είναι καινοφανής. Στο παρελθόν υπήρξαν περίοδοι κατά τις οποίες ο αναρχισμός της δράσης ακούστηκε για τα καλά με επιθέσεις, εκτελέσεις, σαμποτάζ, μέχρι και με απαγωγές προσώπων.
Το καινούργιο, σε σχέση με το παρελθόν, έγκειται στη διάχυση προκηρύξεων ανάληψης ευθύνης για άμεσες δράσεις σε πραγματικό χρόνο ανά τον κόσμο, καθώς και στο πιθανό ενδιαφέρον εκ μέρους άλλων ατομικοτήτων και ομάδων να κατευθύνουν τις ενέργειές τους προς τον ίδιο στόχο. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, έχουμε προηγούμενα βιωμένα φαινόμενα.
Το πλέον τρανταχτό παράδειγμα, αν και υπάρχουν πολλά ακόμη, είναι εκείνο της καμπάνιας διεθνούς αλληλεγγύης για τους Σάκκο και Βαντσέττι. Σε διάφορα μέρη του κόσμου οι αναρχικές ατομικότητες και ομάδες βρίσκονταν σε αναμονή των νέων απ’ το διάδρομο θανάτου της βορειοαμερικάνικης φυλακής. Τότε το όργανο επικοινωνίας ήταν ο τηλέγραφος, σήμερα είναι το ίντερνετ.
Σίγουρα, τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτήν τη νέα προσέγγιση και που πρέπει να επιλυθούν είναι πολλά. Είναι αλήθεια ότι συχνά οι αναλύσεις χαρακτηρίζονται από μια επιφανειακότητα, ενώ επίσης εμφανίζονται από το πουθενά χαρακτήρες άσχετοι προς οποιαδήποτε αναρχική διαδρομή (οι οποίοι και πρέπει ν’ αντιμετωπίζονται με τη δέουσα καχυποψία).
Επιπλέον, δεν πρέπει να υποβιβάζουμε και τα γλωσσικά προβλήματα, είτε πρόκειται για κακομεταφράσματα που γίνανε στο πόδι (συχνά με αυτόματα μεταφραστήρια, που εμείς θεωρούμε ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται μόνο σε περιπτώσεις άκρως αναγκαίες), είτε πρόκειται για έννοιες που δεν έχουν αφομοιωθεί σωστά. Γίνεται, για παράδειγμα, πολύς λόγος εντός των κύκλων του αναρχισμού της πράξης για το αντάρτικο πόλης και τον ένοπλο αγώνα. Επί της παρούσης δε διαθέτουμε τ’ απαραίτητα εργαλεία για να αναλύσουμε τι συμβαίνει, φέρ’ ειπείν, στην Ελλάδα, ενώ φυσικά ούτε στην Ιταλία αλλά ούτε και σε πολλές ακόμη χώρες υπάρχουν οι συνθήκες που θα μας επέτρεπαν να μιλήσουμε για αντάρτικο πόλης και ένοπλο αγώνα.
Μεγάλη σύγχυση επικρατεί επίσης σε σχέση με την έννοια του μηδενισμού (τόσο μεγάλη, ώστε μερικοί ψευτομηδενιστές έφτασαν στο σημείο να αρνούνται οποιαδήποτε ηθική, ανοίγοντας τις πόρτες στην ίδια την αθλιότητα), ενώ αντίστοιχες παρανοήσεις ανακύπτουν σχετικά με την έννοια του αναρχικού αντιδικονομισμού! Αυτές οι παρερμηνείες μπορούν πράγματι να καταλήξουν σ’ ένα αντιπαθητικό «διαδικτυακό παιχνίδι», πράγμα που το Culmine δεν τροφοδότησε ποτέ του.
A: Εμείς μεγαλώσαμε εντός της αναρχίας μέσω συζητήσεων, γραμμάτων έγκλειστων συντρόφων, διαβάζοντας μπροσούρες, ταξιδεύοντας, επισκεπτόμενοι βιβλιοθήκες, με το να γίνουμε συνδρομητές σε κάποιο περιοδικό από την άλλη άκρη του πλανήτη, συνομιλώντας με παλιότερους σαμποτέρ και αντάρτες, κ.τ.λ. Σήμερα όμως η ζύμωση περνά, σε μεγάλο βαθμό, μέσα από τα μπλογκ και τα κοινωνικά δίκτυα. Τι πιστεύετε επ’ τούτου;
C: Το γεγονός ότι σήμερα αυτή η «ζύμωση» για τη μεγάλη πλειονότητα περνά μέσα από το ίντερνετ δεν είναι κάτι που μπορεί ν’ αρνηθεί κανείς, αλλά πρέπει επίσης να πούμε ότι πρόκειται για ένα ζήτημα γενεών (σε οποιαδήποτε ιστορική-κοινωνική περίοδο γίνεται χρήση των εργαλείων που είναι διαθέσιμα). Εμείς του Culmine καταλήξαμε να διαχειριζόμαστε ένα μπλογκ αφότου διανύσαμε μια διαδρομή εντός του ιταλικού αναρχικού κινήματος, η οποία ξεκίνησε πολύ πριν τη διάδοση του ίντερνετ. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι, όποιος ανήκει σ’ ένα κίνημα που αυτοπροσδιορίζεται ως επαναστατικό, πρέπει να είναι πάντα σε θέση να διαδρά, ακόμη και βίαια, με την κοινωνική κατάσταση που τον περιβάλλει.
Το να απαρνηθούμε μονομιάς το ίντερνετ και όλα τα υπόλοιπα τεχνολογικά εργαλεία είναι απολύτως αδιανόητο (αν και από μία αντιπολιτισμική προοπτική θα ήταν το ιδεατό). Εξαρτάται απ’ όσους και όσες καταπιάνονται με την αντιπληροφόρηση να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους, ώστε τα μπλογκ και οι σελίδες να έχουν άρθρα, βιβλία, διεισδυτικές και επιμελημένες έρευνες. Προς το παρόν, δεν υπάρχει άλλος τρόπος.
Άλλο πράγμα είναι η κουβέντα σχετικά με τις μη άμεσες προοπτικές. Θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε πώς και γιατί φτάσαμε σ’ αυτή την κατάσταση, αλλά αυτή η ανάλυση, που θα έπρεπε να συνιστά μιαν αυτοκριτική, εκτείνεται στις τελευταίες δεκαετίες του αναρχισμού διεθνώς. Πιστεύουμε ότι σ’ αυτό το επίπεδο ο αναστοχασμός θα έπρεπε να προεκταθεί και σε άλλες θεματικές, πέραν της συγκεκριμένης για την εξάρτηση από την τεχνολογία. Ποιος αναρχισμός; Εξεγερτισμός ή ατομικισμός; Μηδενισμός ή ψευτομηδενισμός; Φορμαλισμός ή αφορμαλισμός; Υπογραφές, ακρώνυμα ή ανωνυμία; Αναρχικός αντιδικονομισμός και μέχρι ποιου σημείου μπορεί κανείς να είναι αντιδικονομιστής; Κοινωνικός ή αντικοινωνικός;
A: Αυτή η συνέντευξη μπορεί να ιδωθεί σαν πέτρα που πετιέται στον αέρα με την πρόθεση ν’ ανοίξει ένα ζωντανό διάλογο. Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι;
C: Θα θέλαμε να επικοινωνήσουμε ότι αυτό που συνέβη στο Culmine δεν οφείλεται σε μια απρόσεχτη διαχείριση από μέρους μας όσον αφορά τα μέτρα ανωνυμίας στο διαδίκτυο. Το δικό μας μπλογκ ήταν δημόσιο, υπό την έννοια ότι δεν αποκρύπταμε την ταυτότητά μας, μιας και συμμετείχαμε σε συζητήσεις και διάφορες δημόσιες αναρχικές δραστηριότητες. Είμαστε της άποψης ότι οι ατομικότητες που διαχειρίζονται αναρχικά μπλογκ, ειδικά αν καταπιάνονται με τη δημοσίευση προκηρύξεων ενεργειών και κειμένων κρατουμένων, πρέπει να είναι γνωστές εντός του κινήματος.
Θεωρούμε επίσης πως είναι απαραίτητο ν’ αφήνουμε χώρο και γι’ αυτοκριτική, αφού λάθη γίνονται πολλά, κι είναι αναγκαίο να έχουμε την ικανότητα να το συνειδητοποιούμε αυτό. Για παράδειγμα, περισσότερες από μία φορές πέσαμε πάνω σε κάλπικες προκηρύξεις, προερχόμενες από μυθομανείς ή ασφαλίτες, κι αυτό συνιστά πολύ υψηλό ρίσκο για όσους κι όσες τρέχουνε τέτοια μπλογκ. Σ’ αυτή την περίπτωση, η εμπειρία που αποκτάς με τα χρόνια σε βοηθά να καταλαβαίνεις αν τα κείμενα με τα οποία έχεις κάθε φορά να κάνεις είναι αυθεντικά.
Δώσαμε πάντοτε προσοχή στην παράθεση των πηγών των αναρτήσεών μας, όπως επίσης στην αναφορά των μεταφραστών που από καιρό σε καιρό μας βοήθησαν. Αυτό αποτελεί για εμάς έναν ορθό τρόπο λειτουργίας, κι όχι κάτι το επιφανειακό, που κρίνουμε πως είναι επίσης αναγκαίο στις έντυπες εκδόσεις.
Παρά την καταστολή και παρά τους ατελείωτους μήνες της προφυλάκισής μας σε πτέρυγες υψηλής ασφαλείας, δεν απαρνιόμαστε το έργο του Culmine όλα αυτά τα χρόνια κι ελπίζουμε άλλα μπλογκ να μπορέσουν να συνεχίσουν την αντιπληροφόρηση. Ταυτόχρονα, μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα οι κριτικοί και εποικοδομητικοί προβληματισμοί, εντός του διεθνούς αναρχικού κινήματος, σχετικά με τα θέματα αυτής της συνέντευξης στο «Aversión».
Ο Στέφανο βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στον τομέα για αναρχικούς κρατουμένους της πτέρυγας υψηλής ασφαλείας της φυλακής της Φερράρα, και η Ελίζα στις γυναικείες φυλακές της Ρώμης. Μπορείτε να τους γράψετε στις παρακάτω διευθύνσεις (διαβάζουν και γράφουν και στα ισπανικά):
Stefano Gabriele Fosco
C.C. Via Arginone 327, IT-44122 Ferrara, Ιταλία
Elisa Di Bernardo
C.C. Rebibbia Femminile, Via Bartolo Longo 92, IT-00156 Roma, Ιταλία
από το ιβηρικό αναρχικό περιοδικό «Aversión» (aversion@riseup.net), τ. 8, Μάης 2013
Πηγή