Η οργάνωση είναι ένα ζήτημα που προκαλούσε ανέκαθεν συζητήσεις και ενίοτε εντάσεις μεταξύ των αναρχικών διαφορετικών τάσεων και αντιλήψεων. Οι παρανοήσεις που ανέκυψαν από αυτή τη σύγκρουση στο επίπεδο των ιδεών, αποτυπώνονται πολλαπλώς και στη ανάλογη συζήτηση στο σήμερα.
Η έννοια της οργάνωσης στις \”οργανωτικές\” τάσεις
Βασικό πρόβλημα της συζήτησης είναι η έννοια που δίνεται στον όρο οργάνωση όταν αναφέρεται στους αναρχικούς. Η οργάνωση απλοποιημένη στο έπακρο σημαίνει την ένωση ων ατόμων με σκοπό να προωθήσουν και να πετύχουν ένα κοινό σκοπό. Οι λεγόμενες \”οργανωτικές τάσεις\” λόγω των αντιλήψεων τους για την επανάσταση και των αναρχικό αγώνα, προσδίδουν πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο στη λέξη οργάνωση. Από τη μία αντιλαμβάνονται την οργάνωση ως ένα εργαλείο για την πραγμάτωση της επανάστασης και του αναρχικού κομμουνισμού* και από την άλλη προσδοκούν να αντανακλάται σε αυτήν η αντίληψη τους για την οργάνωση της αναρχοκομμουνιστικής κοινωνίας. Με βάση αυτήν την αντίληψη προκύπτουν και οι αντίστοιχες δομές. Τα χαρακτηριστικά αυτών των δομών είναι η σταθερότητα στο χρόνο, η ταυτόσημη πολιτική αντίληψη, το να τους παρέχει αυτή η δομή ευρεία δυνατότητα εξωστρεφών κοινωνικών δράσεων, η δυνατότητα ομοσπονδοποίησης κλπ. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως πολύ σωστά οι σύντροφοι αυτών των τάσεων επιδιώκουν αυτού του είδους την οργάνωση αφού εκεί τους οδηγεί αναγκαστικά η λογική τους. Το αν διαφωνούμε με τη λογική τους είναι άλλο ζήτημα. Για να το πούμε πιο απλά είναι απολύτως λογικό να προβληματίζονται όταν ένας σύντροφος των ίδιας τάσης αρνείται αυτήν την οργάνωση.
Η έννοια της οργάνωσης στις \”αντι-οργανωτικές τάσεις\”
Το πρόβλημα ξεκινάει όταν οι προαναφερθείσες τάσεις και αντιλήψεις δίνουν στο δικό τους ορισμό της οργάνωσης καθολική σημασία. Έτσι απαντώντας με τη σειρά τους οι \”αντι-οργανωτικοί\” βαφτίζουν την κριτική τους ως μια κριτική ενάντια στην οργάνωση. Αυτή η παρανόηση γίνεται εύκολα αντιληπτή στη μελέτη των διαφορετικών \”αντι-οργανωτικών\” κειμένων των οποίων κοινή συνισταμένη είναι η κριτική στη συγκεκριμένη οργανωτική αντίληψη που τους παρουσιάζει η άλλη πλευρά, η οποία πάντα συμπληρώνεται από τη δική τους αντίληψη για την ένωση των ατόμων η οποία δεν είναι τίποτα άλλο από μια διαφορετική αντίληψη της οργάνωσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συζήτηση στους κύκλους του ιταλικού αναρχικού κινήματος στις αρχές του 20ου αιώνα, στην οποία οι διαφορετικές θέσεις πάνω στην οργάνωση παρουσιάζονταν με την διάζευξη οργάνωση-μη οργάνωση ενώ στην ουσία και οι δύο πλευρές οργανώνονταν σύμφωνα με αυτά που είχε η καθεμία στο κεφάλι της.
Επομένως η ίδια η διάκριση σε οργανωτικούς/αντι-οργανωτικούς είναι επίπλαστη και έχει τη ρίζα της στη μονοσήμαντη αντίληψη της οργάνωσης που οφείλουν να παραδεχτούν πως έχουν τροφοδοτήσει πολλοί αναρχοκομμουνιστές για να ακολουθήσουν κριτικά, αλλά εξίσου λανθασμένα, στο ίδιο μοτίβο και κάποιοι ατομικιστές.
Μια ατομικιστική οπτική
Οι διαφορές στο ζήτημα της οργάνωσης μεταξύ των ατομικιστών και (λίγο-πολύ) των υπολοίπων έχουν τη βάση τους στη ριζικά διαφορετική αντίληψη που έχουν για την επανάσταση και τη ζωή. Ο ατομικιστής, κατά τη γνώμη μου, χρησιμοποιεί την Αναρχία για την αυτοπραγμάτωση του εγώ του και για να απολαύσει τη ζωή του στο τώρα. Κατανοεί πως για να γίνει αυτό είναι απαραίτητη η απόλυτη ελευθερία από οποιαδήποτε εξουσία συμπεριλαμβανομένων και των εξουσιών που εκπορεύονται από τη μαζική κοινωνική οργάνωση. Έτσι για αυτόν η Αναρχία δεν είναι κάποιο μακρινό μέλλον της κοινωνίας, είναι μια κατάσταση, ένα βίωμα που προσπαθεί να πραγματώσει στο τώρα.** Επομένως δε μπορεί να χωρέσει στα οργανωτικά σχήματα που προτείνουν οι υπόλοιποι αναρχικοί. Γιατί και την οργάνωση την αντιλαμβάνεται μέσα από το πρίσμα της ατομικής του ανάγκης να πετύχει ένα δεδομένο στόχο σε μια δεδομένη συγκυρία ή και γενικότερα. Απορρίπτει λοιπόν τη σταθερότητα που βασίζεται στον \”απώτερο\” στόχο, δεν τον ενδιαφέρει η πολιτική ταύτιση εφόσον δε μπαίνει εμπόδιο στη δεδομένη στιγμή ούτε και η επεξεργασία κοινωνικών λύσεων σε συνδιαμόρφωση με την κοινωνία, την οποία θεωρεί εξουσιαστική σαν θεσμό ούτως η άλλως. Δεν απορρίπτει όμως την οργάνωση γενικά σαν εργαλείο επίτευξης ενός στόχου, αλλά επιλέγει άτυπες μορφές οργάνωσης που μπορεί να ποικίλουν σε διάρκεια, σε περιεχόμενο και σε στόχευση ανάλογα με το σκεπτικό και τις επιθυμίες που έχει εκείνη τη δεδομένη στιγμή ή συγκυρία. Αυτό αποδεικνύεται και από τα γεγονότα του παρελθόντος αλλά και του παρόντος όπου η αναρχοατομικιστική εξέγερση εκτυλίσσεται τόσο μέσα από την ατομική όσο και μέσα από την ομαδική δράση.
Το λάθος της οργάνωσης της σύνθεσης
Το μεγάλο, κατά τη γνώμη μου , λάθος της σημερινής οργανωτικής πρότασης είναι ότι προωθεί μια οργάνωση της σύνθεσης. Δηλαδή μια οργάνωση που καλούνται να συνδιαμορφώσουν ετερόκλητες αντιλήψεις για την αναρχία. Αυτή η \”συνδιαμόρφωση\” όπως έχει πλούσια δείξει το παρελθόν δεν μπορεί να συμβεί αποτελεσματικά ούτε στο επίπεδο μια παρέας συντρόφων, πόσο μάλλον σε μια δομή που φιλοδοξεί να εμπεριέχει εκατοντάδες ή και χιλιάδες αναρχικούς. Και δεδομένου ότι κάποιες αντιλήψεις έχουν ριζικά αντίθετες απόψεις σε μια πληθώρα θεμάτων η σύνθεση σημαίνει ένα εξαιρετικά μίνιμουμ επίπεδο συμφωνιών το οποίο δε μπορεί να σταθεί στο ύψος της συγκυρίας που αντιμετωπίζουμε. ***
Κλείνοντας δεν θεωρώ πως υπάρχει ανάγκη να συνοστιστούν οι αναρχικοί μέσα στις ίδιες οργανωτικές δομές, ούτε χρειάζεται να προσπαθούμε να πείσουμε ο ένας τον άλλον όταν η αφετηρία μας είναι διαφορετική. Ας πράξει ο καθένας μέσα στα πλαίσια που θεωρεί αυτός σωστά και ας ενωθούν στο πεδίο της δράσης οι αναρχικοί χείμαρροι στο μεγάλο εξεγερσιακό ποτάμι που θα πνίξει με την επαναστατική του λύσσα την εξουσία. Ας αφήσουμε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν…
1. Δεν αναφέρομαι εδώ μόνο στους αναρχοκομμουνιστές αλλά σε όλες τις αναρχικές τάσεις εξαιρώντας μάλλον μόνο τους ατομικιστές/μηδενιστές. Οι διαφορετικές αντιλήψεις όπως πχ. οι εξεγερσιακοί καθώς και η αναρχοσυνδικαλιστική τάση διαφέρουν σε άλλα σημεία και όχι στον τελικό στόχο.
2. Ο αναρχοατομικισμός δεν περιγράφεται σε καμιά περίπτωση πλήρως εδώ, για να μη ξεφύγει το κείμενο από το αντικείμενο μελέτης του. Επίσης δεν αποτελεί την άποψη όλων των ατομικιστών παρά μόνο τη δικιά μου.
3. Μια πολύ καλή κριτική στις οργανώσεις της σύνθεσης είναι αυτή.
Μπορεί να σου φαίνεται περίεργο ή τρολλιά αλλά συμφωνούμε. Η οργάνωση που προτείνουμε οι κοινωνικοί αναρχικοί δεν απευθύνεται σε όλες τις τάσεις της αναρχίας ή απελευθέρωσης αλλά μόνο σε όσους, ακόμα κι αν έχουν εκκινήσει από διαφορετικές αφετηρίες έχουν καταλήξει σε μια κοινή βάση. Επιπλέον δεν αντιμετωπίζει ανταγωνιστικά καμία διαφορετική τάση και το πεδίο συνεργασίας είναι ανοιχτό σε όσους, ατομικά ή ομαδικά, έχουν κοινούς επιμέρους στόχους.
Όχι δε μου φαίνεται περίεργο, αυτό προσπάθησα να ξεκαθαρίσω. Δεν υπάρχει ένα οργανωτικό μοντέλο αλλά πολλά όπως και πολλές αντιλήψεις γύρω από την αναρχία.
Θεωρείς ότι είναι πιθανό ο μηδενιστής στην προσπάθειά του να επιτύχει ένα σκοπό μέσω συγκρότησης μιας βραχύβιας, ίσως, άτυπης οργάνωσης να εμπλακεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αλλοτριωθεί από την ίδια την οργάνωση ; Είναι, δηλαδή, για σένα ακόμα και η πιο απλοική και κλειστή μορφή οργάνωσης δυνητικά επικίνδυνη για το Εγώ ; Αυτό θα ήθελα να μου απαντήσεις.
Η ανάλυσή σου επάνω στο ζήτημα της οργάνωσης είναι πολύ “καλή” (σε εισαγωγικά εξαιτίας της γνωστής νεύρωσης με το καλό-κακό, μερικοί πιάνονται από το παραμικρό) και ως προσπάθεια αυτή καθαυτή, αλλά και ως φυτίλι για μια σειρά συζητήσεων και δράσεων επάνω σ’ αυτή τη βάση.
Η αλλοτρίωση υπάρχει σαν κίνδυνος, κατά τη γνώμη μου εάν ο ατομικιστής/μηδενιστής δεν έχει σχηματίσει μια όσο το δυνατόν πιο στέρεα αντίληψη για το μηδενισμό του ή για τους λόγους που συμμετέχει σε μια οργανωτική δομή. Γενικά δε θεωρώ ότι οι άτυπες δομές μέσα στις οποίες βλέπει τον εαυτό του ένας τέτοιος άνθρωπος μπορούν να τον αλλοτριώσουν εάν αυτός δε θέλει να αλλοτριωθεί.
Νομίζω ότι οι άτυπες δομές πρέπει να εκφραστούν αυτόνομα και όχι σε αντιδιαστολή με τις άλλες για να να καταστεί πιο σαφής και αυτή η οπτική. Το κείμενο μου δε ξεφεύγει δυστυχώς από αυτή τη λούμπα αλλά στο στάδιο που είμαστε και η αντιπαραβολή είναι αναγκαία.